Jest apel do premiera o ochronę polskich upraw tytoniu. Sejmowe komisje łączą siły

Pilny apel przed szczytem COP11

Wspólne posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Gospodarki i Rozwoju, które odbyło się 6 listopada, miało charakter nadzwyczajny. Zostało zwołane w trybie pilnym na wniosek posła Adama Gomoły, co podkreśla wagę tematu. Przedmiotem obrad było przygotowanie stanowiska Polski przed kluczową 11. Sesją Konferencji Stron (COP11) Ramowej Konwencji WHO o Ograniczeniu Użycia Tytoniu (FCTC). Konwencja ta jest międzynarodowym traktatem, którego celem jest globalna redukcja konsumpcji tytoniu i ochrona zdrowia publicznego.

Efektem posiedzenia jest dezyderat, czyli formalna uchwała Sejmu, skierowany bezpośrednio do Prezesa Rady Ministrów. Dokument ten wzywa do ochrony interesów gospodarczych, rolniczych i finansowych państwa w świetle propozycji WHO. Posłowie wyrazili obawy, że niektóre rekomendacje organizacji mogą mieć daleko idące skutki społeczno-ekonomiczne dla sektora rolnego, przetwórczego i handlowego. Podkreślono, że polski rząd powinien przyjąć stanowisko, które zapewni równowagę między celami zdrowotnymi a stabilnością gospodarczą kraju, który jest znaczącym producentem tytoniu w Unii Europejskiej.

Propozycje WHO i zarzut braku oceny konsekwencji

Dezyderat precyzuje, które propozycje WHO budzą największy niepokój parlamentarzystów. Wśród nich wymieniono plany zakończenia wszelkich form rządowego wsparcia dla upraw tytoniu w celu stopniowego wygaszania upraw. Komisje w swoim stanowisku zwróciły uwagę, że propozycjom tym brakuje jednocześnie zapewnienia instrumentów kompensacyjnych dla rolników, którzy mogliby utracić źródło dochodu. Inne kontrowersyjne kierunki działań, wskazane w dokumencie, to potencjalny zakaz sprzedaży komercyjnej wyrobów tytoniowych oraz ograniczenie liczby punktów sprzedaży wyrobów tytoniowych. Stanowisko to wpisuje się w obawy wyrażane przez samych plantatorów.

Przedstawiciele branży argumentują, że Polska, będąc trzecim największym producentem tytoniu w UE, odgrywa kluczową rolę na rynku. Obawiają się, że eliminacja legalnych, krajowych upraw nie zredukuje popytu, lecz doprowadzi do wzrostu importu surowca spoza UE lub gwałtownego zwiększenia szarej strefy. Kluczowym zarzutem proceduralnym podniesionym przez obie komisje jest fakt, że proponowane przez WHO rozwiązania nie zostały poprzedzone kompleksową oceną skutków regulacji, co zdaniem posłów utrudnia rzetelną analizę ich wpływu na gospodarkę, zatrudnienie oraz finanse publiczne.

Argumenty ekonomiczne i postulaty Komisji

Siłę argumentacji dezyderatu budują dane ekonomiczne. W dokumencie podkreślono kluczowe znaczenie sektora dla finansów publicznych. Według danych przytoczonych w uchwale, prognozowane wpływy z podatków akcyzowych i VAT od wyrobów tytoniowych w 2024 roku mają wynieść około 41 miliardów złotych. Stanowi to aż 7,4% wszystkich dochodów podatkowych budżetu państwa. Wskazano również na szeroki wpływ branży na rynek pracy. Szacuje się, że z sektorem tytoniowym powiązanych jest około 560 tysięcy miejsc pracy, w tym bezpośrednio ok. 3 tysiące gospodarstw rolnych zajmujących się uprawą oraz blisko 77 tysięcy punktów sprzedaży detalicznej.

W związku z powyższym, komisje sformułowały kluczowe postulaty. Domagają się, aby Rząd RP oraz jego przedstawiciele na forum COREPER (Komitet Stałych Przedstawicieli) wyrazili sprzeciw wobec planów zakazu wsparcia dla upraw, zakazu sprzedaży komercyjnej i ograniczenia areału, które zawarto w stanowisku Komisji Europejskiej. Polska delegacja na COP11 powinna ponadto dążyć do uwzględnienia w stanowisku końcowym zapisów chroniących interesy rolników, małych i średnich przedsiębiorstw oraz finansów publicznych. Co istotne, dezyderat podkreśla, by działo się to przy jednoczesnym poparciu działań na rzecz ograniczania szkodliwości zdrowotnej palenia. Komisje postulują również zapewnienie odpowiedniej koordynacji międzyresortowej w dalszych pracach nad polityką tytoniową.