Podatek rolny na 2026 rok w dół, ale to nie koniec dobrych wieści. Rolnicy odetchną z ulgą

Historyczny spadek ceny żyta w 2025 roku

Główny Urząd Statystyczny ogłasza średnią cenę skupu żyta na podstawie danych z 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający dany rok podatkowy. Ta uśredniona wartość ma za zadanie stanowić stabilniejszą podstawę do naliczania lokalnego podatku, chroniąc przed zbyt dużymi wahaniami koniunktury rynkowej. 

W ostatnich latach notowaliśmy jednak tendencję wzrostową. W 2023 roku cena żyta, stanowiąca podstawę do ustalenia podatku rolnego na rok podatkowy 2024, wynosiła 89,63 zł/dt, zaś na rok 2025 spadła do 86,34 zł/dt.

W tym kontekście obecny spadek do 66,42 zł/dt, czyli o niemal 20 zł w ujęciu rok do roku, jest bezprecedensowy i odwraca trend. Warto przypomnieć, że cena z 2026 roku jest nawet niższa niż ta obowiązująca w roku 2022 (61,48 zł/dt). 

Wahania te odzwierciedlają szerszą dynamikę na rynkach rolnych, gdzie presja inflacyjna i sytuacja geopolityczna wpływały na ceny surowców, a ich obecne stabilizowanie się w połączeniu z rynkową korektą cen żywności przynosi właśnie ten pożądany efekt w postaci obniżenia podstawy opodatkowania. To zjawisko budzi naturalne pytanie: czy rolnicy powinni spodziewać się kontynuacji tej tendencji i dalszych obniżek w kolejnych latach podatkowych?

Podatek rolny 2026 - konkretne oszczędności dla każdego hektara

Wysokość podatku rolnego (zwany też w uproszczeniu jako podatek od gruntów rolnych) jest bezpośrednio powiązana ze wspomnianą ceną skupu żyta ogłaszaną przez GUS.

Zgodnie z Ustawą o podatku rolnym, stawka dla gruntów będących gospodarstwem rolnym (grunty przeliczeniowe) stanowi równowartość pieniężną 2,5 kwintala (dt) żyta za 1 hektar przeliczeniowy.

Natomiast dla pozostałych gruntów rolnych jest to równowartość 5 kwintali żyta za 1 hektar fizyczny. Mając na uwadze nową cenę 66,42 zł/dt, łatwo jest wyliczyć nowe stawki podatkowe, które będą obowiązywały w 2026 roku:

• Dla gruntów gospodarstw rolnych (2,5 dt): 2,5 x 66,42 zł = 166,05 zł za 1 ha przeliczeniowy.

 

• Dla pozostałych gruntów rolnych (5 dt): 5 x 66,42 zł = 332,10 zł za 1 ha fizyczny. Dla porównania, w 2025 roku rolnicy musieli płacić odpowiednio 215,85 zł/ha przeliczeniowy oraz 431,70 zł/ha fizyczny. Oznacza to, że obciążenie dla rolników posiadających grunty gospodarstw rolnych spadnie o 49,80 zł na hektarze przeliczeniowym, a w przypadku pozostałych gruntów obniżka sięgnie 99,60 zł na hektarze fizycznym. Dla przeciętnego gospodarstwa rolnego ta ulga podatkowa (zwana również jako odciążenie finansowe) przełoży się na realne, choć w kontekście całego budżetu gospodarstwa symboliczne, oszczędności, co jest niezwykle istotne w trudnym ekonomicznie otoczeniu.

Warto pamiętać, że ogłoszona przez Prezesa GUS średnia cena skupu żyta to jedynie maksymalna podstawa do ustalenia podatku rolnego. Co to oznacza w praktyce?

Władza samorządowa w służbie rolnika - rola rady gminy w kształtowaniu stawki

Warto pamiętać, że ogłoszona przez Prezesa GUS średnia cena skupu żyta to jedynie maksymalna podstawa do ustalenia podatku rolnego. To Rady Gmin, jako lokalne organy stanowiące prawo, mają realną możliwość, a niekiedy i obowiązek, ustalania niższej stawki na swoim obszarze, wykorzystując do tego celu uchwałę. W praktyce oznacza to, że samorządy mogą obniżyć cenę skupu żyta, na przykład poniżej 66,42 zł/dt, co bezpośrednio przełoży się na jeszcze niższy podatek rolny dla lokalnych rolników.

Jest to istotne narzędzie lokalnej polityki fiskalnej, które pozwala na reagowanie na specyficzne warunki ekonomiczne i klimatyczne w danym regionie. W obliczu tak znaczącego spadku ceny bazowej ogłoszonej przez GUS, przyjęcie już samej tej wartości przez gminy z pewnością będzie odczuwalną ulgą dla podatników. Ponadto należy pamiętać o licznych ulgach i zwolnieniach podatkowych przewidzianych w ustawie o podatku rolnym (Dz.U. z 2025 r. poz. 1344). Przykładowo, przysługuje zwolnienie na lata za utworzenie nowego gospodarstwa rolnego z nieużytków, a także ulgi za inwestycje w meliorację, ochronę środowiska czy budowę obiektów inwentarskich.

W 2026 roku rolnicy zyskają też możliwość przekazywania 1,5 proc. należnego podatku rolnego na rzecz związków rolników lub innych organizacji pożytku publicznego. To oznacza, że obniżona podstawa opodatkowania, w połączeniu z działaniami samorządów oraz przysługującymi ulgami, może zredukować finalne obciążenie do historycznie niskich poziomów.