Wcześniejsza emerytura na wyciągnięcie ręki. Ten dokument musisz dostarczyć do KRUS

Próg 25 lat – czy można go obejść, by dostać emeryturę?

Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników, prawo do emerytury przysługuje osobom, które ukończyły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) i mają co najmniej 25 lat podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Brak nawet jednego kwartału składkowego zwykle skutkuje odmową przyznania świadczenia. Istnieje jednak ważny wyjątek, o którym wciąż wie niewiele osób. 

Do wymaganego stażu emerytalnego można doliczyć okres pracy w gospodarstwie rolnym wykonywanej po ukończeniu 16. roku życia – pod warunkiem że przypadała on przed 1 stycznia 1983 r. Oznacza to, że lata spędzone przy codziennych pracach rolniczych, choć kiedyś nie były objęte obowiązkowymi składkami, dziś mogą realnie wzmocnić historię ubezpieczeniową. 

W praktyce rozwiązanie to daje drugą szansę tym, którym do pełnego stażu brakuje zaledwie kilku lat. Zamiast kontynuować opłacanie składek, mogą uzupełnić wymagany okres właśnie poprzez udokumentowanie swojej młodzieńczej pracy w gospodarstwie. To często decydujący krok, który otwiera drogę do uzyskania świadczenia.

Dlaczego liczą się lata sprzed 1983 roku?

Przed 1983 rokiem rolnicy nie podlegali obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. Mimo to ustawodawca uznał, że praca w rodzinnym gospodarstwie rolnym powinna być uwzględniana przy ustalaniu prawa do emerytury. Choć okresy te nie wpływają na wysokość świadczenia, mogą zadecydować o jego przyznaniu.

Przykładowo: osoba, która wykazała 23 lata składkowe w KRUS, może – po doliczeniu czterech sezonów pracy w gospodarstwie rodziców w latach 70. – osiągnąć wymagany 25-letni staż i uzyskać prawo do emerytury.

Jak udokumentować pracę w gospodarstwie sprzed 1983 roku?

Najłatwiej mają osoby, które po uzyskaniu pełnoletności pracowały w gospodarstwie rodziców lub dziadków, a następnie je przejęły. W takiej sytuacji wystarczy złożyć oświadczenie w KRUS – często instytucja posiada już potrzebne dane w swoich archiwach.

Gdy dokumentacja jest niekompletna, pomocny może być urząd gminy, który potwierdzi istnienie gospodarstwa oraz zameldowanie. W ostateczności możliwe jest złożenie pisemnych zeznań co najmniej dwóch świadków, których wiarygodność oceni KRUS. Warto więc zawczasu zgromadzić dostępne dokumenty lub poszukać sąsiadów pamiętających tamten okres.

Lata pracy sprzed 1983 roku nie wpływają na wysokość świadczenia – ta zależy wyłącznie od okresów składkowych po 1 stycznia 1991 r. Mają one jednak znaczenie dla samego prawa do emerytury. Posiadanie świadczenia, nawet minimalnego, umożliwia korzystanie z dodatków i waloryzacji, które nie przysługują osobom bez emerytury.

Ministerstwo Rolnictwa zapowiada przegląd przepisów, szczególnie w odniesieniu do tzw. "dwuzawodowców", czyli osób łączących pracę w gospodarstwie z zatrudnieniem poza rolnictwem. Obecnie jednak nic nie wskazuje na to, by możliwość doliczania lat sprzed 1983 r. miała zostać zniesiona. Jeśli więc brakuje Ci lat do emerytury z KRUS, warto jak najszybciej sięgnąć do rodzinnych archiwów. Kilka sezonów pracy sprzed czterech dekad może dziś przesądzić o prawie do świadczenia.