Polscy rolnicy mogą stracić na wojnie handlowej z USA. Te towary sprzedajemy najczęściej
Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump zapowiedział wprowadzenie 25-procentowych ceł na towary importowane z Unii Europejskiej. Nowe taryfy mają objąć wszystkie produkty, a nie jest wykluczone, że dotkną również sektor rolny. Decyzja ta budzi ogromne kontrowersje, a jej skutki mogą być odczuwalne w wielu gałęziach gospodarki, w tym również w Polsce.
Polska żywność w USA - jak poważne będą skutki?
Stany Zjednoczone są trzecim co do wielkości odbiorcą polskiej żywności spośród krajów spoza UE. W 2024 roku eksport żywności z Polski do USA wyniósł 786 mln euro, co stanowiło 6,8 proc. całkowitego polskiego eksportu do tego kraju. Jednak już wtedy odnotowano spadek wartości eksportu o 9,6 proc. w porównaniu do 2023 roku, kiedy to wynosił on 870 mln euro.
Bilans obrotów handlowych towarami rolno-spożywczymi w 2024 roku nadal pozostawał dodatni i wyniósł 175 mln euro, choć był to spadek aż o 36 proc. względem roku poprzedniego. Jakie towary z Polski najczęściej trafiają do USA?
Te produkty eksportowaliśmy najczęściej
Wśród najczęściej eksportowanych do USA polskich produktów rolno-spożywczych w 2024 roku znalazły się:
- czekolada i przetwory z kakao - 119 mln euro (8,9 tys. ton), co stanowiło 15,1 proc. wartości eksportu do USA,
- chleb, pieczywo cukiernicze, ciasta i ciastka - 68,3 mln euro (7,9 tys. ton), wzrost o 27 proc.,
- ryby wędzone, głównie łososie - 51,6 mln euro (2,5 tys. ton), wzrost o 28 proc.,
- przetworzone i konserwowane ryby - 46,3 mln euro (6,0 tys. ton), wzrost o 7,1 proc.,
- przetworzone i konserwowane mięso (głównie szynki wieprzowe) - 43 mln euro (8,3 tys. ton), spadek o 5,3 proc.,
- mięso wieprzowe - 33,6 mln euro (9,8 tys. ton), wzrost o 29 proc.,
- filety rybne i inne mięso rybie - 32 mln euro (2,8 tys. ton), spadek o 60 proc.
Podwyższenie ceł na produkty rolno-spożywcze może znacząco wpłynąć na konkurencyjność polskich eksporterów na rynku amerykańskim, prowadząc do dalszego spadku eksportu i ograniczenia zysków.
Stanowisko Donalda Tuska i Komisji Europejskiej
Premier Donald Tusk odniósł się do zapowiedzi Trumpa, zaznaczając, że ewentualne cła mogą być szczególnie dotkliwe dla przemysłu samochodowego, w którym Polska odgrywa istotną rolę jako kooperant.
Na pewno to będzie dotkliwe, ale jeśli chodzi o skalę, to nie przekroczy to wpływu rzędu 0,1 PKB w Polsce - podkreślił Tusk.
Premier jednocześnie zwrócił uwagę, że najbardziej poszkodowane mogą być Węgry i Słowacja, co określił jako "ironię i szyderstwo historii i polityki".
Komisja Europejska już zapowiedziała zdecydowaną odpowiedź na te działania. W oświadczeniu podkreślono, że UE będzie "stanowczo i natychmiast reagować" na nieuzasadnione bariery dla wolnego handlu.
Unia Europejska jest największym wolnym rynkiem na świecie i była dobrodziejstwem dla Stanów Zjednoczonych - zaznaczyła KE, przypominając, że amerykańskie firmy czerpią ogromne korzyści z dostępu do jednolitego rynku europejskiego.
Perspektywy dla Polski i Europy
Obserwatorzy polityczni zwracają uwagę, że zapowiedź ceł może być elementem szerszej strategii Trumpa przed zbliżającymi się wyborami prezydenckimi. Niewykluczone, że prezydent USA używa tej kwestii jako narzędzia nacisku na UE w celu uzyskania korzystniejszych warunków handlowych. Premier Tusk zaznaczył, że podobne zagrania miały już miejsce w przeszłości - Trump ogłosił np. wprowadzenie ceł na Kanadę, ale później się z tego wycofał.
Czy zatem polscy rolnicy i eksporterzy powinni przygotować się na poważne trudności? Ostateczny rozwój sytuacji zależy od reakcji Komisji Europejskiej oraz dalszych kroków administracji USA. Jedno jest pewne - wojna handlowa na linii USA-UE może mieć daleko idące konsekwencje, a polska gospodarka, choć nie najbardziej narażona, na pewno odczuje skutki tego starcia.
