Ta choroba powoduje zaburzenia w rozwoju świń. Można jej zapobiec

Poważną chorobę wśród świń wywołuje ten czynnik

Zakaźne zanikowe zapalenie nosa (ZZZN) to choroba świń, która po raz pierwszy została opisana w Niemczech w 1830 r. Jej źródłem są bakterie, szczególnie toksynotwórcze szczepy Pasteurella multocida, które mogą chorobę wywołać samodzielnie albo w korelacji z bakterią z gatunku Bordetella bronchiseptica.

Zakaźne zanikowe zapalenia nosa stanowi ogromne wyzwanie dla producentów trzody chlewnej niemal na całym świecie. W Polsce, mimo dostępności skutecznych metod zwalczania, nadal notuje się występowanie klinicznej postaci choroby. Powoduje to szerokie rozprzestrzenienie toksynotwórczych szczepów Pasteurella multocida wśród świń. Badania pokazują, że bakterie te występują w 30-40 proc. polskich stad, nawet w przypadku braku widocznych objawów zakażenia. Jak objawia się ta choroba?

Warto zwrócić uwagę na takie objawy

Objawy choroby dotyczą najczęściej prosiąt i warchlaków w wieku od 4 do 12 tygodni, ale mogą występować również u starszych świń. Do symptomów zaliczamy wszystkim zahamowanie wzrostu, i charakterystyczną deformację w obrębie szczęki (np. skrócenie, wykrzywienie w górę lub w bok), łzawienie, kichanie oraz śluzowo-ropny bądź krwisty wyciek z nosa. Jednym z pierwszych widocznych objawów jest ciemna plama poniżej przyśrodkowego kąta oka, widoczna szczególnie u świń z białą skórą. Powoduje to gromadzenie się brudu związanego z nadmiernym łzawieniem. Może to wynikać z niedrożności przewodu nosowo-łzowego lub zapalenia spojówek.

Niestety nawet niewielka liczba świń z objawami ZZZN może wskazywać, że problem dotyczy 50-70 proc. stada. Pomagają potwierdzić to badania morfometryczne małżowin nosowych. Dlatego tak ważne jest, aby nie lekceważyć symptomów nawet u pojedynczego osobnika.

Choć śmiertelność jest niska, występowanie ZZZN w stadzie świń wiąże się ze stratami ekonomicznymi, szczególnie przez wolniejszy przyrost masy ciała – czas tuczu staje się dłuższy niekiedy o 10-14 dni. Choroba sprzyja także zakażeniom innymi patogenami oraz rozwojowi schorzeń układu oddechowego, które mogą podwyższyć śmiertelność. Powikłania te wynikają z łatwiejszego wnikania drobnoustrojów do płuc. Jednocześnie na skutek zmian w małżowinach nosowych, świnie wdychają powietrze niedogrzane, nieoczyszczone i o nieodpowiedniej wilgotności. Przez to zwierzęta są bardziej podatne na kolejne zakażenia.

Zobacz też: Komisja Europejska podjęła decyzję w sprawie nawozów. Skutki są już widoczne

Jak skutecznie zwalczać zanikowe zapalenie nosa wśród świń?

Chorobie sprzyjają niezakaźne czynniki, którym warto się przyjrzeć i je wyeliminować. Są to: duże zagęszczenie świń, niski poziom higieny, słaba wentylacja oraz wysoki poziom amoniaku i zapylenia powietrza w chlewni. Są to sprzyjające warunki dla uszkodzenia błony śluzowej nosa świni, co zwiększa zdolność bakterii Pasteurella multocida do zaatakowania jam nosowych.

W celu rozpoznania skali problemu wśród stada można wykonać badania morfometryczne. Polegają one na punktowej ocenie zmian w jamie nosowej, i wskazują, jak należy postępować w przypadku konkretnego stada. Badanie można wykonać w rzeźni po uboju świń — wykonuje się charakterystyczne cięcie i wzrokową ocenę, wykorzystując jeden z opracowanych schematów.

Niestety leczenie świń, u których wystąpiły kliniczne objawy ZZZN, jest „spóźnione”. Podawanie środków przeciwdrobnoustrojowych w takim przypadku ma na celu już zmniejszenie liczby zarazków emitowanych do środowiska i łagodzenie ponownych infekcji. Wybór antybiotyku do leczenia powinien ściśle wiązać się z badaniami antybiotykowrażliwości izolowanych szczepów Pasteurella multocida .

Podstawą zwalczania choroby w stadzie jest jednoczesne stosowanie praktyki, poprawiającej ogólne, wyżej wspomniane warunki, w których żyją świnie. Warto unikać nadmiernego zagęszczenia, należy utrzymywać wysoki poziom higieny oraz zapewniać wysoką jakość powietrza w chlewni. Można także szczepić świnie — na rynku dostępne są skuteczne preparaty pomagające w tym celu.