Oszuści czekają na nieświadomych Polaków. Tak można stracić oszczędności

Fałszywe obietnice szybkiego zysku

Schemat działania oszustów jest wieloetapowy i wykorzystuje zarówno techniki socjotechniczne, jak i spreparowane strony internetowe. Całość zaczyna się od fałszywej reklamy w mediach społecznościowych, która ogłasza rzekomą premierę mObywatela 3.0. Jest to celowy zabieg, ponieważ oficjalna aplikacja nosi nazwę mObywatel 2.0, a robocza nazwa Europejskiego portfela tożsamości cyfrowej, planowanego na koniec 2026 roku, jest już w publicznym obiegu, choć dotyczy zupełnie innej usługi. Reklamy te obiecują szybkie i łatwe zarabianie pieniędzy, co ma skusić mniej świadomych użytkowników.

Po kliknięciu w reklamę ofiara jest przekierowywana na specjalnie przygotowaną stronę phishingową, która jest wizualnie łudząco podobna do oficjalnego portalu rządowego. Fałszywa witryna prosi o rejestrację, a podane w formularzu dane osobowe natychmiast trafiają w ręce cyberprzestępców. Kolejnym krokiem jest kontakt telefoniczny, podczas którego oszust podaje się za doradcę aplikacji lub agenta firmy inwestycyjnej. Oszust nakłania ofiarę do przelania oszczędności na specjalne konto inwestycyjne lub do instalacji oprogramowania umożliwiającego zdalny dostęp do konta. W rezultacie przelane pieniądze są natychmiast tracone, a ich odzyskanie jest praktycznie niemożliwe. Nawet minimalne rozbieżności w nazewnictwie lub obietnica nieznanej, odpłatnej usługi w darmowej aplikacji powinny natychmiast wzmóc czujność.

Jak odróżnić oficjalną aplikację od podróbki?

Aby skutecznie chronić się przed tego typu atakami, kluczowa jest znajomość faktów na temat legalnej aplikacji mObywatel. Przede wszystkim należy pamiętać, że oficjalna nazwa aplikacji to mObywatel 2.0, a jej aktualna wersja na dzień 2 grudnia 2025 roku to 4.71.1, co można sprawdzić na ekranie powitalnym przed zalogowaniem. Wprowadzenie roboczo nazywanego mObywatela 3.0, czyli Europejskiego portfela tożsamości cyfrowej, jest planowane dopiero na grudzień 2026 roku.

Aplikację należy pobierać wyłącznie z oficjalnych źródeł, czyli sklepu Google Play lub App Store. Co najważniejsze, mObywatel jest w pełni darmowy i nie oferuje żadnych usług zarobkowych ani płatnych funkcji. Pracownicy Centralnego Ośrodka Informatyki (COI), który odpowiada za rozwój aplikacji, nigdy nie kontaktują się z użytkownikami pierwsi w celu oferowania inwestycji czy innych usług. Jedyną oficjalną drogą kontaktu jest dedykowana infolinia lub adres e-mail wsparcia technicznego.

Warto również zwracać uwagę na detale w adresach stron internetowych. Wszystkie oficjalne witryny rządowe w Polsce posiadają domenę gov.pl, która jest zarezerwowana wyłącznie dla instytucji państwowych i gwarantuje bezpieczeństwo. Należy bezwzględnie unikać adresów stron bardzo długich, z błędami w nazwach własnych (jak na przykład: mObitwatel), czy zarejestrowanych na zagranicznych serwerach (kończących się inaczej niż .pl). Wszelkie nowości i rozwój aplikacji są zawsze ogłaszane na oficjalnej stronie info.mobywatel.gov.pl oraz na profilach Ministerstwa Cyfryzacji i COI w mediach społecznościowych.

Zgłaszanie incydentów bezpieczeństwa

Sam mObywatel ma wbudowaną funkcję, która umożliwia zgłaszanie incydentów bezpieczeństwa, co jest najszybszą i najbardziej efektywną formą alarmowania służb o zagrożeniu. Procedura jest intuicyjna i odbywa się bezpośrednio w aplikacji: należy wybrać sekcję Usługi, a następnie Bezpiecznie w sieci i Zgłoś incydent. Użytkownik może zaklasyfikować zgłoszenie do odpowiedniej kategorii, takiej jak oszustwo lub złośliwa strona internetowa, opisać szczegółowo przebieg zdarzenia i, opcjonalnie, dołączyć zrzuty ekranu. Całe zgłoszenie może być anonimowe. Weryfikacja wszelkich doniesień o nowych usługach powinna odbywać się za pomocą zaufanych, oficjalnych źródeł, na przykład na stronie info.mobywatel.gov.pl/rozwoj-aplikacji.

Cyberprzestępcy ciągle zmieniają taktykę, wykorzystując niewiedzę i brak czujności, ale edukacja cyfrowa jest najlepszą tarczą. Atak na mObywatela 3.0 jest ostrzeżeniem dla wszystkich użytkowników, że nie można ufać każdej reklamie w mediach społecznościowych, szczególnie tym obiecującym nieprawdopodobnie szybkie i łatwe zyski z wykorzystaniem darmowej, rządowej aplikacji. Ostateczna ochrona sprowadza się do prostej zasady: jeżeli coś wydaje się zbyt piękne, by było prawdziwe, prawdopodobnie jest oszustwem.