Prawo jednak działa wstecz. KRUS zatwierdził zmianę, stawki dla rolników będą inne

Mechanizm naliczania odsetek za zaległości wobec KRUS

W systemie ubezpieczeń społecznych wysokość karnych odsetek nie jest wartością stałą ani przypadkową. Jest ona bezpośrednio powiązana z ogólnymi przepisami prawa podatkowego oraz decyzjami Rady Polityki Pieniężnej dotyczącymi stóp procentowych. Kluczowym wskaźnikiem jest tutaj stopa lombardowa, czyli koszt pożyczek udzielanych bankom komercyjnym przez bank centralny pod zastaw papierów wartościowych, która stanowi bazę do wyliczania odsetek za zwłokę. 

W przypadku KRUS zasada jest prosta: rolnik, który nie opłaci składki w terminie, musi liczyć się z naliczaniem dodatkowych kosztów za każdy dzień opóźnienia. Warto przy tym pamiętać o specyfice ubezpieczenia rolniczego, gdzie składki opłacane są kwartalnie, a nie miesięcznie, co sprawia, że ewentualne zaległości mogą narastać od znacznie większych kwot bazowych niż w przypadku standardowych umów o pracę.

Obecna korekta jest wynikiem szerszych zmian w ordynacji podatkowej. Kiedy Ministerstwo Finansów decyduje o obniżeniu stawek odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, automatycznie przekłada się to na sytuację ubezpieczonych w KRUS. Dla rolnika oznacza to konieczność śledzenia komunikatów publikowanych przez Kasę, ponieważ błąd w wyliczeniu odsetek przy spłacie długu może skutkować niedopłatą. 

Nawet jeśli brakująca kwota wynosi zaledwie kilka złotych, może ona zablokować możliwość uzyskania zaświadczenia o niezaleganiu z płatnościami, które jest niezbędne przy ubieganiu się o kredyty preferencyjne czy dotacje z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR).

Nowe stawki z mocą wsteczną – wolniejsze narastanie odsetek dla gospodarstw

Najważniejszą informacją dla rolników jest fakt, że odsetki od zaległości podatkowych zostały obniżone z poziomu 11,50% do 11% w skali roku. To, co budzi największe emocje, to sposób wdrożenia tej zmiany. Choć komunikat o nowej wysokości opłat pojawił się 12 grudnia, to nowa, niższa stawka obowiązuje już od 4 grudnia br. Mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której prawo „działa wstecz” na korzyść dłużnika. 

Kasa informuje, że zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Finansów i Gospodarki z dnia 12 grudnia 2025 r. (M.P. z 2025 r. poz. 1252), od 4 grudnia 2025 r. obowiązuje nowa stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych w wysokości 11% kwoty zaległości w stosunku rocznym - czytamy w najnowszym komunikacie wydanym przez KRUS.

W praktyce oznacza to, że każda zaległość regulowana po 4 grudnia powinna być przeliczona według nowego, niższego wskaźnika, nawet jeśli dług powstał wiele miesięcy wcześniej. Obniżka o 0,5 punktu procentowego może wydawać się symboliczna, ale przy skumulowanych zaległościach z kilku kwartałów oszczędność staje się odczuwalna.

Przyjrzyjmy się liczbom: spadek do 11% oznacza, że od początku grudnia długi narastają po prostu wolniej. Jest to szczególnie istotne dla osób, które znajdują się w trakcie restrukturyzacji zadłużenia lub planują jednorazową spłatę zaległych składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe czy wypadkowe. 

Rolnicy zapłacą mniej. Konsekwencje dla budżetu domowego i planowania płatności

Precyzyjne ustalenie momentu granicznego (4 grudnia) jest kluczowe przy wypełnianiu korekt deklaracji oraz przy rozliczeniach rocznych. KRUS przypomina, że przy wyliczaniu odsetek stosuje się zasadę zaokrąglania kwot, a odsetek nie nalicza się, jeśli ich wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty za list polecony. Niemniej jednak, przy obecnym poziomie stóp procentowych, próg ten przekracza się bardzo szybko. Rolnicy powinni dokładnie sprawdzić swoje internetowe konta w systemie eKRUS, gdzie saldo powinno zostać zaktualizowane zgodnie z nowymi wytycznymi.

Warto również zauważyć, że obniżenie stawek jest sygnałem stabilizacji kosztów obsługi zadłużenia w całym sektorze publicznym. Dla rolników, którzy mają rozłożone zaległości na raty, grudniowa aktualizacja może oznaczać konieczność rewizji harmonogramu spłat. Choć różnica 0,5% w skali roku przy długu rzędu kilku tysięcy złotych to kwoty rzędu kilkunastu złotych miesięcznie, w skali tysięcy gospodarstw w Polsce są to miliony złotych, które zostają w kieszeniach producentów żywności.