Rewolucja w prawie drogowym. Zasada "zero promili" to tylko początek

Prawo jazdy od 17. roku życia z obowiązkowym opiekunem

Jedną z najbardziej wyczekiwanych i jednocześnie kontrowersyjnych zmian jest możliwość ubiegania się o prawo jazdy kategorii B już przez osoby, które ukończyły 17. rok życia. Taka regulacja ma wejść w życie 3 marca 2026 roku. Nie jest to jednak równoznaczne z pełną swobodą prowadzenia pojazdu, jaką cieszą się pełnoletni kierowcy. Ustawa przewiduje szereg rygorystycznych obostrzeń, które mają minimalizować ryzyko związane z brakiem doświadczenia. Przez pierwsze sześć miesięcy po uzyskaniu uprawnień, lub do momentu ukończenia 18 lat (w zależności od tego, co nastąpi później), 17-latek będzie musiał jeździć w towarzystwie obowiązkowego opiekuna.

Opiekun musi być osobą dorosłą, która ukończyła minimum 25 lat, posiada prawo jazdy od co najmniej pięciu lat oraz jest trzeźwa i nie ma zakazu prowadzenia pojazdów. W praktyce oznacza to, że młody kierowca, zanim uzyska pełnoletniość, nie może samodzielnie korzystać ze swojego nowego uprawnienia, co ma budować jego nawyki pod okiem doświadczonej osoby. Co więcej, w tym okresie obowiązuje również zakaz przewożenia niepełnoletnich pasażerów bez obecności wymaganego dorosłego opiekuna. Dopiero po ukończeniu 18 lat rygor tych obostrzeń zostanie złagodzony, a młody kierowca zyskuje prawo do samodzielnej jazdy.

Zero promili i długi okres próbny

Kluczowym elementem zmian w prawie drogowym, mającym wejść w życie 3 marca 2026 roku, jest wprowadzenie zasady zero tolerancji dla alkoholu w przypadku młodych kierowców. Podczas gdy dla większości dorosłych limit alkoholu we krwi w Polsce pozostaje bez zmian (jazda w stanie nietrzeźwości rozpoczyna się od 0,5 promila), to osoby, które uzyskają prawo jazdy po wejściu nowelizacji, będą musiały przestrzegać zero promili przez cały okres próbny. 

Ograniczenie to dotyczy przede wszystkim tych, którzy uzyskają uprawnienia po raz pierwszy, i ma na celu wpojenie im zasady bezwzględnej trzeźwości za kierownicą. Warto pamiętać, że okres próbny dla osoby, która osiągnęła pełnoletniość (18 lat) i zdobyła prawo jazdy kategorii B, trwa standardowo dwa lata. W przypadku 17-latków, którzy skorzystali z nowej możliwości i uzyskali uprawnienia przed 18. rokiem życia, okres próbny będzie trwał do trzech lat, czyli aż do ukończenia przez nich 20. roku życia.

Nowe przepisy wprowadzają również dodatkowe obowiązki i ograniczenia w ramach tego okresu próbnego. Po przekroczeniu dopuszczalnej liczby 12 punktów karnych młody kierowca będzie zobowiązany do odbycia dodatkowego szkolenia, co ma pełnić funkcję edukacyjną i dyscyplinującą. Cały system zmian ma na celu zwiększenie odpowiedzialności za wykroczenia oraz ograniczenie liczby wypadków w grupie statystycznie najmniej doświadczonych i najbardziej ryzykownie jeżdżących uczestników ruchu.

Harmonogram wejścia w życie kluczowych zmian

Nowelizacja prawa drogowego została opublikowana w Dzienniku Ustaw 2 grudnia 2025 roku, a jej przepisy wchodzą w życie stopniowo, z różnymi terminami. Choć najważniejsze zmiany dla młodych kierowców mają nastąpić w marcu 2026 roku, część regulacji zaczęła obowiązywać już wcześniej. Przykładowo, już 3 grudnia 2025 roku wprowadzono możliwość wjazdu pojazdów elektrycznych i karetek na buspasy, a ułatwienie dla "elektryków" ma obowiązywać bezterminowo. Tego samego dnia, 3 grudnia 2025 roku, weszły w życie nowe zasady szkolenia kierowców zawodowych.

Najważniejsze dla kierowców osobówek zmiany koncentrują się na roku 2026. Jak już wspomniano, 3 marca 2026 roku to kluczowy termin, w którym wejdzie w życie prawo jazdy dla 17-latków, cały okres próbny z zasadą zero promili, a także nowe, bardziej rygorystyczne zasady utraty prawa jazdy. Późniejsze terminy, dotyczące np. braku redukcji punktów karnych za niektóre wykroczenia oraz wprowadzenia obowiązku używania kasków dla dzieci poruszających się na rowerach i hulajnogach, oraz zmiany wieku kierowców dla kategorii D i D+E, czyli dla prowadzących autobusy i większe pojazdy, nie zostały przypisane do konkretnej daty 2026 r. w dostępnych źródłach. Wszystkie te zmiany, szczególnie te dotyczące młodych kierowców, stanowią przemyślany, choć rozłożony w czasie pakiet, który ma na celu urealnienie kwestii bezpieczeństwa na polskich drogach i dostosowanie prawa do europejskich standardów w zakresie odpowiedzialności za kierownicą.