Ta choroba powoduje zaburzenia w rozwoju świń. Można jej zapobiec
Groźna choroba świń, która powoduje zaburzenia w ich rozwoju oraz deformację nosa i ryja, po raz pierwszy została opisana w Niemczech już w 1830 roku. Śmiertelność związana z zaburzeniem jest stosunkowo niska, jednak straty ekonomiczne potrafią być naprawdę dotkliwe. Jak zwalczać chorobę?
Poważną chorobę wśród świń wywołuje ten czynnik
Zakaźne zanikowe zapalenie nosa (ZZZN) to choroba świń, która po raz pierwszy została opisana w Niemczech w 1830 r. Jej źródłem są bakterie, szczególnie toksynotwórcze szczepy Pasteurella multocida, które mogą chorobę wywołać samodzielnie albo w korelacji z bakterią z gatunku Bordetella bronchiseptica.
Zakaźne zanikowe zapalenia nosa stanowi ogromne wyzwanie dla producentów trzody chlewnej niemal na całym świecie. W Polsce, mimo dostępności skutecznych metod zwalczania, nadal notuje się występowanie klinicznej postaci choroby. Powoduje to szerokie rozprzestrzenienie toksynotwórczych szczepów Pasteurella multocida wśród świń. Badania pokazują, że bakterie te występują w 30-40 proc. polskich stad, nawet w przypadku braku widocznych objawów zakażenia. Jak objawia się ta choroba?
Warto zwrócić uwagę na takie objawy
Objawy choroby dotyczą najczęściej prosiąt i warchlaków w wieku od 4 do 12 tygodni, ale mogą występować również u starszych świń. Do symptomów zaliczamy wszystkim zahamowanie wzrostu, i charakterystyczną deformację w obrębie szczęki (np. skrócenie, wykrzywienie w górę lub w bok), łzawienie, kichanie oraz śluzowo-ropny bądź krwisty wyciek z nosa. Jednym z pierwszych widocznych objawów jest ciemna plama poniżej przyśrodkowego kąta oka, widoczna szczególnie u świń z białą skórą. Powoduje to gromadzenie się brudu związanego z nadmiernym łzawieniem. Może to wynikać z niedrożności przewodu nosowo-łzowego lub zapalenia spojówek.
Niestety nawet niewielka liczba świń z objawami ZZZN może wskazywać, że problem dotyczy 50-70 proc. stada. Pomagają potwierdzić to badania morfometryczne małżowin nosowych. Dlatego tak ważne jest, aby nie lekceważyć symptomów nawet u pojedynczego osobnika.
Choć śmiertelność jest niska, występowanie ZZZN w stadzie świń wiąże się ze stratami ekonomicznymi, szczególnie przez wolniejszy przyrost masy ciała – czas tuczu staje się dłuższy niekiedy o 10-14 dni. Choroba sprzyja także zakażeniom innymi patogenami oraz rozwojowi schorzeń układu oddechowego, które mogą podwyższyć śmiertelność. Powikłania te wynikają z łatwiejszego wnikania drobnoustrojów do płuc. Jednocześnie na skutek zmian w małżowinach nosowych, świnie wdychają powietrze niedogrzane, nieoczyszczone i o nieodpowiedniej wilgotności. Przez to zwierzęta są bardziej podatne na kolejne zakażenia.
Zobacz też: Komisja Europejska podjęła decyzję w sprawie nawozów. Skutki są już widoczne
Jak skutecznie zwalczać zanikowe zapalenie nosa wśród świń?
Chorobie sprzyjają niezakaźne czynniki, którym warto się przyjrzeć i je wyeliminować. Są to: duże zagęszczenie świń, niski poziom higieny, słaba wentylacja oraz wysoki poziom amoniaku i zapylenia powietrza w chlewni. Są to sprzyjające warunki dla uszkodzenia błony śluzowej nosa świni, co zwiększa zdolność bakterii Pasteurella multocida do zaatakowania jam nosowych.
W celu rozpoznania skali problemu wśród stada można wykonać badania morfometryczne. Polegają one na punktowej ocenie zmian w jamie nosowej, i wskazują, jak należy postępować w przypadku konkretnego stada. Badanie można wykonać w rzeźni po uboju świń — wykonuje się charakterystyczne cięcie i wzrokową ocenę, wykorzystując jeden z opracowanych schematów.
Niestety leczenie świń, u których wystąpiły kliniczne objawy ZZZN, jest „spóźnione”. Podawanie środków przeciwdrobnoustrojowych w takim przypadku ma na celu już zmniejszenie liczby zarazków emitowanych do środowiska i łagodzenie ponownych infekcji. Wybór antybiotyku do leczenia powinien ściśle wiązać się z badaniami antybiotykowrażliwości izolowanych szczepów Pasteurella multocida.
Podstawą zwalczania choroby w stadzie jest jednoczesne stosowanie praktyki, poprawiającej ogólne, wyżej wspomniane warunki, w których żyją świnie. Warto unikać nadmiernego zagęszczenia, należy utrzymywać wysoki poziom higieny oraz zapewniać wysoką jakość powietrza w chlewni. Można także szczepić świnie — na rynku dostępne są skuteczne preparaty pomagające w tym celu.
