Tajemnicza bakteria wykryta w polskich ziemniakach. "Trwa postępowanie"

Sytuacja, która rozwija się po cichu, ale może mieć dalekosiężne skutki

Na pierwszy rzut oka wszystko wyglądało jak zwykle – eksport towaru, standardowe procedury, obowiązkowe kontrole. Jednak to, co wydarzyło się w ostatnich tygodniach, może zmienić zasady gry dla polskich producentów ziemniaków. Z pozoru rutynowa informacja przesłana przez brytyjskie służby fitosanitarne wzbudziła niepokój na poziomie krajowym i unijnym.

Wykrycie bakterii w przesyłkach ziemniaków pochodzących z Polski uruchomiło cały szereg procedur. Choć sytuacja na pierwszy rzut oka wydaje się opanowana, to jednak wymaga głębszego zrozumienia – szczególnie jeśli chodzi o konsekwencje gospodarcze, jakie mogą z niej wyniknąć.

Dlaczego pozornie nieszkodliwa bakteria może zagrozić całemu sektorowi rolnemu?

Bakteria Clavibacter sepedonicus , która odpowiada za chorobę znaną jako bakterioza pierścieniowa ziemniaków , została zidentyfikowana przez brytyjskie służby w przesyłkach warzyw pochodzących z Polski. Choć nazwa tego drobnoustroju brzmi groźnie, bakteria nie stanowi zagrożenia dla ludzi ani zwierząt. Jest jednak niebezpieczna dla upraw – i to wystarczy, by wywołać reakcję łańcuchową w sektorze.

Jak podkreśla Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w odpowiedzi na pytania Polskiej Agencji Prasowej (PAP) :

Choroba w warunkach polskich zazwyczaj ma przebieg bezobjawowy i niemożliwy do stwierdzenia bez przeprowadzenia badań. Podkreślenia wymaga, że bakteria Cs nie stwarza żadnego zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt – jest szkodliwa wyłącznie dla roślin .

Problem polega na tym, że zgodnie z regulacjami Unii Europejskiej , bakteria ta podlega obowiązkowi zwalczania . Dlatego obecność jej śladów – nawet w minimalnej ilości – zmusza służby do wdrożenia odpowiednich działań. W praktyce oznacza to, że każda przesyłka z Polski musi teraz przejść pełną kontrolę fitosanitarną na granicy brytyjskiej.

Polskie ziemniaki pod lupą. Ministerstwo potwierdza kontrole, ale obniża opłaty za badania

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa prowadzi postępowanie wyjaśniające , a brytyjskie służby objęły wszystkie polskie przesyłki obowiązkowymi badaniami . Jak potwierdza Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi , decyzja ta została podjęta po sygnałach z Wielkiej Brytanii dotyczących wykrycia bakterii Cs.

Wszystkie przesyłki są obecnie poddawane badaniom w celu wykluczenia występowania bakterii Cs – podało ministerstwo w komunikacie cytowanym przez PAP .

Resort zaznaczył również, że pozostaje w stałym kontakcie z brytyjskimi służbami i że prowadzone jest formalne dochodzenie mające ustalić skalę problemu.

Kluczowe w całej sprawie są również procedury unijne. Bulwy ziemniaków porażone bakterią nie mogą być przeznaczone do sadzenia – muszą być zniszczone lub przeznaczone do przetwórstwa przemysłowego w warunkach eliminujących ryzyko rozprzestrzeniania się bakterii.

W związku z tymi działaniami Ministerstwo zdecydowało się obniżyć o 90 proc. opłaty za pobieranie próbek i badania sadzeniaków , co ma ułatwić rolnikom spełnienie wymogów fitosanitarnych. To odpowiedź na potrzebę minimalizacji kosztów, jakie mogą obciążyć producentów w wyniku zaostrzenia kontroli.

Warto przy tym zauważyć, że:

• Poziom porażenia ziemniaków bakterią Cs w Polsce jest obecnie najniższy od 20 lat , od czasu akcesji do UE,
• Mimo tego, bakteria wciąż bywa wykrywana – stąd konieczność wzmożonych kontroli.

MRiRW podkreśla, że główną drogą rozprzestrzeniania bakterii są porażone bulwy przeznaczone do sadzenia . Dlatego zaleca się korzystanie z certyfikowanego materiału sadzeniowego z paszportem roślin lub przebadanego urzędowo.

Z pozoru błaha sprawa może okazać się poważnym wyzwaniem dla całego sektora rolniczego. Choć bakteria Cs nie zagraża ludziom , może zaszkodzić eksportowi, reputacji i wynikom finansowym producentów. Dzięki szybkim działaniom inspekcji i resortu możliwe jest ograniczenie skutków, jednak sytuacja pokazuje, jak kruche i wrażliwe na zakłócenia potrafią być łańcuchy dostaw w rolnictwie .