Tylko do 31 października. ARiMR apeluje do Polaków, to ostatni dzień na złożenie ważnego wniosku

Tragiczna powódź z jesieni 2024

Wezbranie z września 2024 roku nie było zwykłą powodzią. Wywołał je układ niskiego ciśnienia, który nadciągnął nad Europę Środkową, przynosząc ze sobą ekstremalne, wielodniowe opady deszczu. Skutki były katastrofalne, szczególnie w dorzeczach rzek spływających z Sudetów. Najdotkliwiej ucierpiały województwa opolskie, dolnośląskie i śląskie. Rzeki takie jak Odra, Nysa Kłodzka, Olza, Bóbr czy Kaczawa gwałtownie przekroczyły stany alarmowe, w wielu miejscach wylewając się z siłą, której nie widziano od dekad.

Dla mieszkańców Kotliny Kłodzkiej była to powtórka, a lokalnie nawet przebicie, traumatycznego kataklizmu z 1997 roku. Miasta takie jak Kłodzko, Nysa, Głuchołazy czy Prudnik znalazły się pod wodą. Jednak dramat rozegrał się również na tysiącach hektarów pól uprawnych. Wielka woda nadeszła tuż przed kluczowymi zbiorami kukurydzy, buraków cukrowych i ziemniaków. Woda stojąca tygodniami na polach oznaczała nie tylko utratę plonów, ale ich całkowite zgnicie. To, czego nie zabrał nurt, zniszczył muł i szlam, który pokrył pola grubą warstwą, degradując strukturę gleby na lata.

Wielu rolników straciło nie tylko plony, ale także sprzęt. Zalane traktory, kombajny i maszyny rolnicze, których nie zdążono ewakuować, stały się kupą złomu. Woda wdarła się do magazynów, niszcząc zapasy pasz i materiału siewnego na kolejny sezon. Straty w budynkach inwentarskich i utrata zwierząt gospodarskich dopełniły obrazu zniszczenia. To był cios, który zagroził egzystencji setek gospodarstw, będących często dorobkiem całego życia.

Pomoc dla powodzian w Polsce

W obliczu tak ogromnego kataklizmu uruchomienie pomocy państwowej jest procesem wieloetapowym i skomplikowanym. Różne instytucje odpowiadają za różne formy wsparcia. Pierwszą, natychmiastową reakcją jest zawsze pomoc socjalna. Tym zajmują się gminne i miejskie ośrodki pomocy społecznej (OPS). Poszkodowani, którzy stracili dach nad głową lub podstawowe środki do życia, mogli liczyć na tak zwany zasiłek celowy. Jego wysokość, zwykle do 6 tysięcy złotych, była przeznaczona na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb bytowych: zakup żywności, ubrań, środków czystości czy podstawowego sprzętu AGD.

Jest to jednak wsparcie doraźne, ratujące życie, a nie majątek. Drugą, znacznie większą ścieżką pomocy, jest wsparcie na odbudowę zniszczonych budynków mieszkalnych. Tutaj dysponentem środków jest wojewoda, który rozdziela pieniądze z budżetu państwa. Kwoty sięgają nawet 200 tysięcy złotych na odbudowę całkowicie zniszczonego domu lub niższe sumy na remonty. Kluczowe jest tu jednak słowo "mieszkalnych”. Ta pomoc nie obejmuje budynków gospodarczych, stodół, obór ani, co najważniejsze, strat w produkcji rolnej.

I tu właśnie pojawia się trzeci, kluczowy gracz: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Dla większości Polaków ARiMR to po prostu instytucja wypłacająca unijne dopłaty bezpośrednie w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. To oczywiście jej fundamentalne zadanie jako agencji płatniczej. Jednak rola Agencji jest znacznie szersza. Zarządza ona również krajowymi funduszami na rozwój obszarów wiejskich oraz, co kluczowe w tym kontekście, krajowymi programami interwencyjnymi. Pomoc dla rolników po klęskach żywiołowych, takich jak susza, przymrozki czy właśnie powódź, to jeden z filarów tej działalności. Należy to mocno podkreślić: pomoc z ARiMR nie jest pomocą socjalną. To forma wsparcia dla przedsiębiorców rolnych, mająca na celu podtrzymanie płynności finansowej ich gospodarstw i umożliwienie wznowienia produkcji. Mija właśnie termin składania kluczowych wniosków.

Zobacz: Umowa UE z Ukrainą wchodzi w życie. Ministerstwo Rolnictwa "przyklepało" embargo?

Mija termin składania wniosków w ARiMR

Program pomocy dla rolników poszkodowanych przez powódź z września 2024 roku wchodzi właśnie w decydującą fazę. Nabór wniosków, który trwał od dłuższego czasu, kończy się nieubłaganie dziś, 31 października 2025 roku. To absolutnie ostatni dzwonek. Pracownicy biur powiatowych ARiMR prawdopodobnie będą pracować "do ostatniego klienta”, ale nie warto czekać na wieczór. Liczy się data stempla pocztowego lub, w przypadku składania elektronicznego, data wpływu dokumentu na serwer. Spóźnienie, nawet o kilka minut, będzie skutkowało odrzuceniem wniosku z przyczyn formalnych, niezależnie od skali poniesionych strat.

W ramach wsparcia dla rolników poszkodowanych w wyniku powodzi, która dotknęła wiele regionów Polski jesienią 2024 roku, udostępniono możliwość skorzystania z oprocentowanych pożyczek na sfinansowanie nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych związanych z prowadzeniem działalności rolniczej (linia NP4). Instrument ten, finansowany z budżetu pomocy de minimis w rolnictwie, ma na celu złagodzenie skutków finansowych katastrof naturalnych i zapewnienie płynności gospodarstwom, które utraciły część swoich dochodów lub majątku.

Pożyczka może być przeznaczona na spłatę zobowiązań cywilnoprawnych, które powstały w związku z działalnością rolniczą nie później niż trzy miesiące przed dniem złożenia wniosku. Obejmuje ona zarówno zobowiązania wymagalne, jak i niewymagalne, o ile wynikają z tego samego stosunku prawnego. Maksymalna kwota wsparcia nie może przekroczyć 3 mln zł, przy czym do zobowiązań nie wlicza się odsetek.

Pożyczki udzielane są na okres do 15 lat, z preferencyjnym oprocentowaniem wynoszącym 2 proc. w skali roku. W przypadku wykorzystania indywidualnego limitu pomocy de minimis, pożyczka podlega spłacie na warunkach rynkowych. Co istotne, z tej formy wsparcia można skorzystać nie częściej niż raz na 15 lat, co ma na celu skierowanie środków przede wszystkim do najbardziej potrzebujących gospodarstw.

Rolnicy poszkodowani w powodzi mogą również otrzymać pomoc finansową na spłatę trzeciej i czwartej raty podatku rolnego za 2024 r. Wsparcie ma charakter pomocy publicznej finansowanej ze środków krajowych i jest przeznaczone dla producentów rolnych, którzy:

• posiadają numer identyfikacyjny w krajowym systemie ewidencji producentów,
• są mikro-, małymi lub średnimi przedsiębiorstwami,
• ponieśli szkody w uprawach spowodowane powodzią, potwierdzone przez komisję powołaną przez wojewodę.

Do wniosku należy dołączyć protokół oszacowania szkód, decyzję lub deklarację podatkową za 2024 rok oraz dokumenty potwierdzające ewentualne odszkodowanie z ubezpieczenia.