Najdroższy grzyb świata wrócił do polskich lasów. Nigdy go nie depcz, płacą ponad 8 tys. zł za kg

Sezon grzybowy i niezwykłe zjawisko w polskich lasach

Las od zawsze był miejscem, które przyciągało nie tylko spacerowiczów i miłośników natury, ale też całe pokolenia grzybiarzy. Sezon grzybowy w Polsce to niemal tradycja narodowa – tłumy z koszykami przemierzają ścieżki w poszukiwaniu podgrzybków, maślaków czy borowików. Jednak co roku pojawia się pytanie: czy tym razem w runie leśnym uda się znaleźć coś naprawdę wyjątkowego?

Tegoroczna pogoda sprzyja takim nadziejom. Deszcze przeplatające się ze słońcem to warunki, które wprost idealnie wpływają na rozwój grzybów. Pierwsze relacje zbieraczy wskazują, że koszyki wypełniają się szybciej niż zwykle. Wśród tych opowieści co jakiś czas pojawiają się wzmianki o okazach rzadkich, niemal mitycznych, które od lat pobudzają wyobraźnię.

Wbrew pozorom w polskich lasach można natrafić na grzyby, które nie trafiają do handlu, bo są zbyt rzadkie albo nie ma pewności co do ich bezpieczeństwa spożycia. Niektóre z nich to jednak prawdziwe perełki świata kulinarnego – i właśnie one najbardziej rozpalają emocje. Czy Polska rzeczywiście może kryć w sobie skarb, o którym większość osób nie ma pojęcia?

Grzyb, którego nie da się uprawiać. Dlaczego jest tak wyjątkowy?

W przeciwieństwie do popularnych pieczarek czy boczniaków wiele gatunków grzybów nie poddaje się hodowli w sztucznych warunkach. Do ich wzrostu potrzebne są precyzyjnie określone czynniki – specyficzna gleba, mikroklimat, a nawet sąsiedztwo określonych drzew. Niektórych grzybów po prostu nie da się wyhodować, co czyni je bezcennymi i nieosiągalnymi w zwykłej sprzedaży.

To właśnie ta niemożność kontrolowanego uprawiania sprawia, że pewne gatunki uchodzą za legendarne. Są kapryśne, niezwykle wrażliwe na zanieczyszczenia środowiska i nie znoszą gwałtownych zmian klimatycznych. W wielu krajach Europy ich populacje całkowicie zniknęły, a każdy przypadek ich odnotowania wywołuje szerokie poruszenie.

Takie grzyby rozpoznaje się nie tylko po wyglądzie, ale również po charakterystycznym aromacie. To zapach, którego nie da się pomylić z żadnym innym – intensywny, korzenny, czasem wręcz odurzający. Właśnie ta cecha sprawia, że kucharze z Azji i Europy Zachodniej gotowi są płacić za nie ogromne sumy. Ale czy możliwe, że w Polsce także można na nie trafić? Odpowiedź brzmi: tak. Bohaterem tej historii jest gąska sosnowa, znana na świecie pod japońską nazwą matsutake. To jeden z najdroższych grzybów globu, którego kilogram na azjatyckich rynkach potrafi osiągać cenę nawet 2000 euro, czyli około 8,5 tysiąca złotych.

Gąska sosnowa, czyli matsutake. Najdroższy grzyb świata rośnie także w Polsce

Gąska sosnowa była obecna w Polsce już ponad sto lat temu. Po raz pierwszy zauważono ją w 1921 roku w okolicach Gdańska. Przez kolejne dekady nie odnotowywano jej występowania i uważano, że zniknęła bezpowrotnie. Jednak w ostatnich latach pojawiły się sensacyjne doniesienia – matsutake znów została zauważona na naszych ziemiach. Co więcej, raporty wskazują, że można ją znaleźć w Wielkopolsce, m.in. w Puszczy Noteckiej oraz w rejonach Nowego Tomyśla.

Jak wygląda ten niezwykły grzyb? Na pierwszy rzut oka może przypominać młodego borowika czy opieńkę. Ma stożkowaty, brązowy kapelusz o zawiniętych brzegach oraz mocną, białobrązową nóżkę, rozszerzającą się ku dołowi. Jednak prawdziwym znakiem rozpoznawczym jest aromat – po przekrojeniu miąższu unosi się intensywny, cynamonowo-korzenny zapach.

Naturalnym środowiskiem matsutake są suche lasy iglaste. Rośnie w pobliżu sosen, na glebach piaszczystych, co czyni go jeszcze trudniejszym do odnalezienia. Grzyb ten nie figuruje w Polsce na liście gatunków dopuszczonych do obrotu handlowego, dlatego nie można go sprzedawać ani kupować. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by znaleźć go samodzielnie i przygotować w domowej kuchni – choć szansa na takie znalezisko jest naprawdę niewielka.

Dla miłośników grzybobrania perspektywa spotkania z gąską sosnową to coś więcej niż przygoda. To możliwość zetknięcia się z grzybem, którego wartość i smak doceniane są od wieków w Japonii i Korei. Dla kucharzy to z kolei składnik, który potrafi całkowicie odmienić charakter potrawy.

Choć szanse na znalezienie gąski sosnowej w Polsce są minimalne, świadomość, że ten legendarny grzyb nadal pojawia się w naszych lasach, sprawia, że wielu grzybiarzy patrzy pod nogi z jeszcze większą uwagą. Kto wie, być może właśnie ta jesień zapisze się w historii jako moment, gdy ktoś z Wielkopolski trafi na grzyba wartego fortunę – i przekona się, że czasem zwykły spacer po lesie może zmienić się w niezwykłą przygodę.