To warzywo jeszcze wczoraj wyśmiewano, dziś kosztuje fortunę. Trzy zaskakujące powody
Jeszcze do niedawna kojarzyła się z czasami niedostatku, dziś jej cena potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych handlarzy i doświadczonych łowców ekologicznych okazji. Co doprowadziło do tak gwałtownej zmiany?
Zmiany na rynku, których nikt nie przewidział – co dzieje się z polskim rolnictwem?
Za kulisami pozornego spokoju na rynku warzyw rozgrywa się cicha rewolucja, której skutki odczuwają zarówno producenci, jak konsumenci. Szczególnie polska produkcja warzyw gruntowych znajduje się obecnie w punkcie zwrotnym, czego przykładem jest gwałtowny wzrost cen popularnej… kapusty.
Warzywo przez dekady uchodzące za produkt tani i powszechnie dostępny, dziś staje się towarem niemal luksusowym. Choć trudno w to uwierzyć, za jeden kilogram tego warzywa trzeba zapłacić nawet kilka złotych – i to nie w detalu, a już na etapie hurtowego zakupu. Skąd nagły wzrost cen kapusty?
Upalne lata, nowe nawyki i rosnące koszty – co napędza ceny?
Jednym z kluczowych czynników wpływających na sytuację jest pogoda. W ciągu ostatnich lat susze rolnicze stały się zjawiskiem coraz częstszym, a kapusta – jako warzywo o dużych wymaganiach wodnych – wyjątkowo dotkliwie odczuwa ich skutki. Płytki system korzeniowy i potrzebująca stałej wilgotności gleba, sprawiają, że bez odpowiedniego nawodnienia plony stają się niższe, a jakość produktu spada. Jak wynika z danych agrofakt.pl, od 2012 do 2024 roku częstość występowania susz wzrosła aż o 30 proc.
Do tego dochodzą zmieniające się preferencje konsumentów. Jak wskazują statystyki Głównego Urzędu Statystycznego, jeszcze w 2011 roku Polacy spożywali średnio 7,2 kg kapusty rocznie na osobę, a dziś wartość ta spadła do 4,8 kg. Równocześnie zmniejszyło się także zainteresowanie eksportem tego warzywa na Wschód, co dodatkowo obniżyło opłacalność jego produkcji.
Nie bez znaczenia są również rosnące koszty prowadzenia upraw. Instalacja systemów automatycznego nawadniania to wydatek rzędu nawet 6 tys. zł na hektar, a roczne utrzymanie generuje koszty sięgające 1800 zł. Dla wielu mniejszych producentów jest to bariera nie do przeskoczenia, co skutkuje zmniejszeniem areałów uprawnych i ograniczeniem podaży na rynku.
Kapusta już nie dla każdego? Drastyczne dane, niepokojące prognozy
Wszystkie te czynniki przekładają się na konkretne liczby, które dają wiele do myślenia. Jak wynika z danych GUS i ARiMR, w ciągu ostatnich pięciu lat produkcja kapusty w Polsce spadła o niemal 32 proc. – z poziomu 836,9 tys. ton w 2019 roku do zaledwie 571,2 tys. ton w roku 2024. Jeszcze bardziej uderzające są dane z ostatniej dekady – w 2011 roku produkcja wynosiła 1,23 mln ton, a obecnie to już tylko 620 tys. ton, czyli aż 50 proc. mniej.
Efekt? Ceny kapusty białej dochodzą do 4 zł za kilogram w hurcie, a w detalu sięgają nawet 4,99 zł/kg w największych sieciach handlowych, takich jak Lidl, Biedronka czy Aldi. Z kolei kapusta pekińska kosztuje od 6,99 do nawet 8,99 zł/kg. Nie lepiej wygląda sytuacja na rynkach hurtowych: w Łodzi za główkę kapusty trzeba zapłacić od 5 do 7 zł.
Kapusty białej z ubiegłorocznych zbiorów zaczyna brakować. Ceny dochodzą do 4 zł za kg, co jeszcze kilka lat temu było nie do pomyślenia, ponieważ koszty liczono w groszach, a nie w złotówkach – przyznaje w rozmowie z WP Finanse Maciej Kmera, ekspert rynku hurtowego Bronisze.
Z kolei Witold Boguta, prezes Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw, dodaje:
W ubiegłym roku mieliśmy susze i upały, więc jakość kapusty jest gorsza, podobnie jak wielu innych warzyw i owoców, które się przechowuje. W związku z tym mamy mniej kapusty, a więc jej cena poszła do góry – mówi w rozmowie z WP Finanse.
Kapusta, przez lata uważana za tanie i dostępne dla każdego warzywo, dziś zyskuje nowy wymiar – stała się symbolem niepewności na rynku rolnym, a jej cena jest barometrem zmian zachodzących w polskim rolnictwie. Czy to oznacza, że za chwilę podobny los spotka inne popularne warzywa?
