Zgnilec amerykański pszczół. W lipcu potwierdzono 26 nowych ognisk choroby

Zgnilec amerykański (złośliwy) pszczół

Jak podaje Wojewódzki Inspektorat Weterwynarii w Krakowie: zgnilec amerykański pszczół jest chorobą wywoływaną przez bakterię Paenibacillus larvae i występuje u pszczoły miodnej Apis mellifera oraz u innych gatunków pszczół z rodzaju Apis spp. na całym świecie.

Droga zakażenia  

Choroba ta atakuje głównie larwy pszczół czyli tzw. czerw. Ww. bakteria wytwarza przetrwalniki, które są bardzo odporne zarówno na niskie jak i wysokie temperatury oraz na działanie wielu środków dezynfekujących. Zakażenie następuje drogą pokarmową – podczas karmienia larw przez robotnice. Zainfekowany czerw zwykle umiera, ale przetrwalniki w zasklepionych komórkach mogą przetrwać wiele lat. W produktach pszczelich (np. miodzie, wosku) i w środowisku przetrwalniki mogą przeżyć od 3 do 10 lat, a w wysuszonych larwach nawet do 35 lat.

Objawy zgnilca amerykańskiego pszczół 

Objawy kliniczne choroby mogą być różne – zależą zarówno od genotypu bakterii, stadium choroby jak i od siły rodziny pszczelej. Plastry z czerwiem w zakażonej kolonii mają zwykle niejednolity wygląd – występują w nich zdrowe, zasklepione komórki z czerwiem, puste komórki oraz komórki zawierające zakażone larwy. Te ostatnie stają się wilgotne i ciemniejsze, a w miarę rozwoju infekcji – zasklepy stają wklęsłe i przebite. 

Kolor zakażonych larw zmienia się na kremowo-brązowy aż do ciemnobrązowego z lepką ciągnącą się zawartością. Niekiedy szczątki larw są wodnistej konsystencji. Jeśli w rodzinie znajduje się dużo zamarłego czerwiu, po otwarciu ula można wyczuć charakterystyczny zapach kleju stolarskiego lub przypalonego rogu. Chora rodzina staje się coraz słabsza i ginie.

Kiedy najczęściej stwierdza się zakażenie zgnilcem?

Jak podaje Wojewódzki Inspektorat Weterwynarii w Krakowie: zgnilec amerykański pszczół jest stwierdzany od wiosny do jesieni, jednak największe nasilenie choroby występuje pod koniec lata, tj. w lipcu i sierpniu.  

Przyczyny zakażenia zgnilcem amerykańskim

Najczęstszymi przyczynami rozprzestrzeniania się choroby są błędy popełniane przez pszczelarzy – brak higieny, brak wymiany starych plastrów na nowe, składowanie starych ramek przez bardzo długi okres czasu, używanie zanieczyszczonego przetrwalnikami sprzętu. Inną ważną przyczyną jest okradanie przez silne rodziny martwych lub umierających zainfekowanych rodzin, wędrówki pszczół na obszary, na których występuje zgnilec – zwłaszcza w okresie słabego pożytku oraz zakup obcych pszczół, będących nosicielami bakterii.

Gdzie wystąpiły ogniska zgnilca amerykańskiego w lipcu?

Według danych GIW ogniska zgnilca potwierdzono w następujących województwach: 

• lubelskie, powiat: zamojski (1); województwo podkarpackie, powiat: brzozowski (2), kolbuszowski (2), mielecki (1) i leski (1); 
• łódzkie, powiat: bełchatowski (1), powiat piotrkowski (1); 
• śląskie, powiat: cieszyński (6), pszczyński (1) i rybnicki (3); 
• opolskie, powiat: kędzierzyński (2), nyski (2) i opolski (1); 
• zachodniopomorskie, powiat: choszczeński (1) i koszaliński (1). 

Zgnilec amerykański stwierdzony w 2023 roku

W 2023 roku do 31 lipca potwierdzono już 71 ognisk zgnilca złośliwego na terenie kraju. Jednak największe skupiska choroby występują na Śląsku (26 ognisk) i Podkarpaciu (24 ogniska).