Świadczenie za opiekę nad teściami ma jeden haczyk. W tym przypadku KRUS nie wypłaci pieniędzy
Liczba osób pobierających różnego rodzaju świadczenia rodzinne z roku na rok rośnie. Zdarza się, że bliska nam osoba potrzebuje wsparcia i pomocy przy wykonywaniu codziennych czynności, jednak w przypadku teściów, którzy są jednymi z najważniejszych osób w rodzinie, sprawa nie jest prosta. Samo powinowactwo w tych przypadkach nie wystarczy, istnieje jednak alternatywa. Nie każdego usatysfakcjonuje.
Świadczenie pielęgnacyjne pobiera coraz więcej osób
Wśród świadczeń na rzecz rodziny znajdzie się wiele środków, które są przyznawane Polakom w różnych sytuacjach. Wyróżniamy tu między innymi jednorazowe zapomogi z okazji urodzenia dziecka, świadczenia rodzinne czy dodatki do niego. Największym odsetkiem są jednak świadczenia opiekuńcze, które w 2023 roku wyniosły 76,7% wszystkich wypłaconych pieniędzy w ramach tego segmentu.
Łącznie na wsparcie rodzin przeznaczono wówczas 12,3 mld zł., co stanowiło wzrost rok do roku o 8,2%. Znaczący udział miało tu świadczenie pielęgnacyjne, które w 2023 roku przyznano miesięcznie dla 238,1 tys. osób. To specjalne środki przeznaczone dla osób, które rezygnują z własnego zatrudnienia, aby zająć się członkiem rodziny z niepełnosprawnością. Od stycznia 2024 roku na konto wpływało 2988 zł każdego miesiąca, w tym roku kwota wzrosła o kolejne 300 złotych i wyniosła 3287 zł.
Świadczenie pielęgnacyjne można otrzymać na opiekę nad członkiem rodziny, należy jednak spełnić kilka istotnych warunków. Pieniądze przysługują w przypadku, gdy osoba, którą chcemy się opiekować, ma orzeczenie o niepełnosprawności z koniecznością stałej opieki lub orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Chorzy ludzie, chore przepisy? Opieka nad teściem lub teściową formalnie nie jest taka prosta
W styczniu 2024 roku w związku ze świadczeniem pielęgnacyjnym wprowadzono wiele istotnych zmian, przede wszystkim dotyczących potencjalnego zatrudnienia osoby sprawującej opiekę nad członkiem rodziny z niepełnosprawnością. Przysługuje ono następującym opiekunom:
- matce albo ojcu,
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Wcześniej należało całkowicie zrezygnować z pracy zarobkowej, obecnie nie stanowi to przeszkody w otrzymaniu dodatkowych środków. Istotne wciąż pozostaje jednak pokrewieństwo, stąd świadczenie pielęgnacyjne można dostać na:
- dziecko do lat 18,
- dziecko pełnoletnie,
- rodzeństwo,
- rodzica,
- babcię i dziadka.
Wynika z tego, że pieniądze nie przysługują na opiekę nad teściem lub teściową, pod względem formalnym łączy z nimi tylko powinowactwo, nie występuje zaś obowiązek alimentacyjny przewidziany w przepisach. Prawnicy uważają, że nie jest to luka w przepisach, ale świadoma decyzja ustawodawcy.
Ograniczenie kręgu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego to nie tyle kwestia luki w prawie, ile świadomej decyzji ustawodawcy Do świadczenia pielęgnacyjnego mają prawo tylko określone w ustawie osoby, a z rodziny te, na których ciąży obowiązek alimentacyjny. I to jeszcze w określonej kolejności. Tymczasem na powinowatych, takich jak synowa, on nie ciąży. Z art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Pojawiają się głosy, że więcej osób powinno być uprawnionych - mówi Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w prawie pracy i zabezpieczenia społecznego dla portalu prawo.pl.
Istnieje alternatywa do świadczenia pielęgnacyjnego, którą można wykorzystać w sytuacji, gdy musimy zająć się teściem lub teściową. Nie dla każdego będzie ona jednak satysfakcjonująca.
W ten sposób zajmiesz się chorą teściową lub teściem
Alternatywą do świadczenia pielęgnacyjnego będzie w niektórych przypadkach zasiłek opiekuńczy wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dla wielu osób nie będzie ona jednak satysfakcjonująca, przede wszystkim ze względu na to, że jest pomocą wyłącznie doraźną. Otrzymać ją może osoba ubezpieczona w ZUS, która:
- jest pracownikiem,
- jest członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- wykonuje pracę nakładczą,
- wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, albo współpracuje z osobą, która wykonuje taką umowę, lub pracuje na podstawie umowy uaktywniającej, np. jest nianią,
- prowadzi pozarolniczą działalność lub współpracuje z osobą, która prowadzi taką działalność,
- wykonuje odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- odbywa służbę zastępczą,
- jest duchownym.
Dodatkowe środki można otrzymać w kilku istotnych przypadkach, przede wszystkim w chwili, gdy jest się zwolnionym z wykonywania pracy ze względu na:
- opiekę nad dzieckiem do lat ośmiu w określonych przypadkach,
- opiekę nad dzieckiem z niepełnosprawnością ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki albo niepełnosprawnością znaczną,
- chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat,
- chorym dzieckiem,
- innym niż dziecko chorym członkiem rodziny, którym jest: małżonek, rodzic, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – pod warunkiem że w czasie, kiedy się nim opiekujesz, jesteś z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.
W tym przypadku taką opieką można więc objąć również teściową lub teścia, którzy również niejednokrotnie potrzebują wsparcia ze względu na chorobę. I tutaj jednak pomoc nie jest tak prosta i często nie spełnia wszystkich oczekiwań.
Zasiłek opiekuńczy z ZUS jest wypłacany nie dłużej niż 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opiekujesz się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym w tym wieku; 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opiekujesz się dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny; 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat albo dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat, ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.
Jak informuje ZUS, miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Wypłaca się go za każdy dzień, w którym sprawowana jest opieka, również za dni ustawowo wolne od pracy.
Czy KRUS wypłaca zasiłek opiekuńczy?
Redakcja portalu farmer.pl skontaktowała się z infolinią KRUS, chcąc się dowiedzieć, czy podobne świadczenie przysługuje osobom ubezpieczonym właśnie tam. Jak się jednak okazało, zasiłek opiekuńczy był dostępny na mocy ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Ta jednak wygasła, a wraz z nią zniknęła możliwość pobierania zasiłku opiekuńczego.
Jednak prawo obowiązujące w czasie pandemii wygasło i obecnie rolnikowi ubezpieczonemu w KRUS nie przysługuje prawo do ubiegania się o zasiłek opiekuńczy - poinformowano redakcję portalu farmer.pl.
Obowiązuje tu jeden wyjątek, który został wskazany wcześniej, a więc w sytuacji, gdy rolnik jest członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych, zatrudnionym na umowę o pracę i podlegającym ubezpieczeniu w ZUS. Jeśli jedna z osób jest ubezpieczana przez KRUS, a druga przez ZUS, wówczas ta druga może bez problemu ubiegać się o zasiłek opiekuńczy.
