Wspólna polityka rolna UE: czym jest, jakie są jej filary i cele?

Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej - kiedy powstała?

Wspólna polityka rolna jest integralną częścią unijnej filozofii od wielu lat - pierwsze prace nad określeniem regulacji rozpoczęły się w 1957 roku, a początek jej funkcjonowania datuje się na 1962 rok. W 1958 roku miało miejsce przyjęcie założeń wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej w miejscowości Stresa na terenie Włoch, czyniąc ją tym samym pierwszą wspólną polityką Wspólnoty. Lata 60. XX wieku określa się jako złote czasy WPR, kiedy to określone uprzednio założenia zaczęto stopniowo wprowadzać w życie. Choć realizacja wspólnej polityki rolnej miała lepsze i gorsze chwile, to warto pamiętać, że ma ona ogromny wpływ na współczesne unijne rolnictwo i dbałość o środowisko naturalne.

Cele wspólnej polityki rolnej UE

W Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej możemy przeczytać dokładny wykaz celów, jakie od samego początku stawia sobie wspólna polityka rolna. Jak określa artykuł 39 TFUE, celami WPR są:

• zwiększenie wydajności rolnictwa przez wspieranie postępu technicznego, racjonalny rozwój produkcji rolnej, jak również optymalne wykorzystanie czynników produkcji, zwłaszcza siły roboczej;

• zapewnienie w ten sposób odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej, zwłaszcza przez podniesienie indywidualnego dochodu osób pracujących w rolnictwie;

• stabilizacja rynków;

• zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw;

• zapewnienie rozsądnych cen w dostawach dla konsumentów.

W tym samym artykule dodano, że przy ustalaniu celów wspólnej polityki rolnej należy brać pod uwagę fakt, że charakter rolnictwa w poszczególnych krajach członkowskich różni się ze względu na klimat i strukturę społeczną. Przy realizacji celów zaznaczono, że wprowadzane zmiany mają zachodzić w sposób stopniowy.

Współcześnie w kontekście określania celów wspólnej polityki rolnej dobitnie podkreśla się chęć finansowego wspierania rolników, podnoszenia ich standardu życia, wzmacniania wydajności ich gospodarstw i ochronę obszarów wiejskich.

Filary wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej

W ramach realizacji celów wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej wyróżnia się dwa filary. Pierwszy z nich przewiduje istnienie dopłat bezpośrednich dla rolników. Mają one - z założenia - stabilizować rynek podnosić produktywność poszczególnych gospodarstw rolnych i utrzymywać godny poziom dochodów rolników. Drugi filar dotyczy polityki rozwoju obszarów wiejskich. W jego ramach przewiduje się wyrównywanie warunków życia na wsi (w porównaniu do miast). Warto podkreślić, że założenia drugiego filaru (w odróżnieniu od pierwszego filaru) nie są realizowane w pełni z finansów wspólnotowych - dołączane są do nich pieniądze z budżetów regionalnych i krajowych.

Wspólna polityka rolna - instrumenty

Instrumenty, które pozwalają na osiąganie celów wyznaczonych w ramach wspólnej polityki rolnej, obejmują m.in.: zasadę podtrzymywania cen rynkowych (efektem jest utrzymywanie cen towarów unijnych na wyższym poziomie niż towarów spoza krajów Wspólnoty), ograniczenia ilościowe w produkcji niektórych rodzajów żywności, a także bezpośrednie podtrzymywanie dochodów rolniczych.

Warto pamiętać, że instrumenty działań w ramach wspólnej polityki rolnej są zgodne z trzema zasadami:

• zasadą jednolitego rynku, który gwarantuje swobodny przepływ towarów i usług we wszystkich krajach Unii Europejskiej;

• zasadą preferencji towarów i usług pochodzących z państw Unii Europejskiej wobec tych pochodzących spoza Wspólnoty;

• zasadą finansowej solidarności, która oznacza, że finansowanie realizacji WPR ponoszą wszystkie kraje Unii Europejskiej.