Sezon na grzyby w pełni. O czym należy pamiętać?

Grzybobranie w Polsce

Przyjemność z przebywania na łonie natury i zbierania jej darów już od dawna wpisuje się w jedno z najbardziej uwielbianych zajęć Polaków. Już sam Adam Mickiewicz uhonorował grzybobranie na kartach „Pana Tadeusza”, co jest najlepszym dowodem na wielowiekowe pielęgnowanie przez nas tej tradycji.  

Ciekawostką jest fakt, że zbieranie grzybów w lesie jest u nas darmowe i nie podlega żadnym limitom, chyba że mowa o gatunkach chronionych, których zbiór ze stanowisk naturalnych jest prawnie zabroniony. Grzybów takich wolno zrywać, przetwarzać na własny użytek, wprowadzać do obrotu, ani wywozić poza granice państwa. W Polsce ochroną ścisłą są objęte 232 gatunki grzybów, z czego 54 gatunki należą do grzybów wielkoowocnikowych. Pełna lista chronionych gatunków grzybów dostępna jest w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.

Podstawowe informacje o grzybach

Grzyby to wyrastające z grzybni owocniki. Sama grzybnia natomiast znajduje się w ściółce oraz wierzchniej warstwie gleby i pozostaje w stałym współżyciu z korzeniami drzew leśnych, dzięki którym może prawidłowo się rozwijać. Dla wielu może to być zaskakujące, ale to właśnie grzybnia jest najważniejszą częścią całego grzyba, dlatego należy ją chronić przed uszkodzeniem i zapewnić jej dalszy rozrost poprzez stosowanie się do kilku zasad.  

Wykręcać czy wycinać grzyby? 

Obydwa sposoby nie szkodzą grzybni, chociaż nieco lepsze okazuje się wykręcanie. Należy jednak pamiętać, aby robić to bardzo delikatnie, a miejsce po grzybie przykryć ściółką tak, aby grzybnia nie wysychała. 

Czy grzyby są zdrowe? 

Grzyby zawierają sporo beta-glukanu, który pomaga wyregulować poziom glukozy we krwi. Zawierają również sporo polifenoli, które wspomagają pracę układu krążenia i pomagają obniżyć ciśnienie krwi. Grzyby cechują się wysoką dawką witamin z grupy B. Ponadto są doskonałym źródłem białka, ponieważ zawierają aż 20 aminokwasów egzogennych, czyli takich, których nasz organizm nie może sam wytworzyć, tylko pobiera je wraz z pożywieniem.  

Zasady podczas grzybobrania 

• Nie zbieraj gatunków grzybów, których nie znasz albo masz o do nich wątpliwości.
• Nie wyrywaj grzybni, wyrosną na niej nowe grzyby. 
• Unikaj grzybów zbyt małych – trudno wtedy rozpoznać gatunek! 
• Unikaj korzystania z foliowych reklamówek, najlepiej zbierać grzyby do wiklinowego kosza lub papierowej torby. 
• Nie podawaj grzybów małym dzieciom.  

Mity dotyczące grzybów 

1. To nieprawda, że wszystkie trujące grzyby mają piekący i gorzki smak na surowo – najsilniej trujący w Polskich lasach muchomor sromotnikowy (zielonawy) ma łagodny smak. 
2. To nieprawda, że skoro grzyb jest nadgryziony (przez zwierzę) oznacza, że jest jadalny – ślimaki z wielką chęcią żerują na trujących gatunkach grzybów np. muchomorach czerwonych 
3. To nieprawda, że wszystkie grzyby jadalne mają pod kapeluszem rurki, a trujące mają blaszki – pieprznik jadalny (kurka) ma blaszki, a trujący goryczak żółciowy ma rurki pod kapeluszem. 
4. To nieprawda, że grzyby trujące po kilkukrotnym obgotowaniu nadają się do spożycia – gotowanie trującego grzyba nie pozbawi go toksyn. 
5. To nieprawda, że na zatrucie grzybami najlepsze jest mleko – tłuszcz z mleka dodatkowo ułatwia wchłanianie toksyn. W razie zatrucia należy wywołać wymioty, zabezpieczyć je do okazania lekarzowi i niezwłocznie udać się do najbliższego szpitala. 

Co należy wziąć ze sobą na grzyby?

Koszyk i scyzoryk, który ułatwi oczyszczenie znalezionych okazów. Niezwykle przydatny jest również preparat odstraszający kleszcze i komary. Obowiązkowo należy zabrać ze sobą naładowany telefon, który pozwoli w razie jakiegokolwiek zagrożenia wezwać pomoc czy też odnaleźć się w lesie dzięki nawigacji. Pomocna może również okazać się zgrana na smartfona aplikacja pomagającą rozpoznawać grzyby czy też tradycyjny atlas grzybów w wersji papierowej.  

Jak się ubrać na grzyby? 

Na grzyby najlepiej przygotować długie spodnie, buty zakrywające kostkę oraz wierzchnie okrycie z długim rękawem, nie zapominając o nakryciu głowy, który osłoni kark. Dzięki takiemu ubiorowi zabezpieczymy się przed uciążliwymi owadami i kleszczami. Należy pamiętać, aby grubość odzieży dostosować do aktualnie panujących warunków atmosferycznych. Jak wiemy, po deszczu jest największy wysyp grzybów, więc w przypadku deszczowej pogody zabieramy również odzież przeciwdeszczową i nieprzemakalne buty.

Gdzie i kiedy szukać grzybów?

Duża wilgotność, ciepłe noce oraz opady sprzyjają pojawianiu się grzybów w lesie. Poranne grzybobranie to zdecydowanie największa szansa na znalezienie młodych i zdrowych okazów, których nie zdążyły jeszcze zaatakować szkodniki. Znalezienie idealnego miejsca na grzybobranie wymaga dobrej znajomości terenu i preferencji siedliskowych danych gatunków grzybów. 

Warto pamiętać, że grzybów najlepiej szukać w miejscach zacienionych i wilgotnych. Podgrzybki spotkamy w lasach sosnowych, liściastych i mieszanych –  lubią podłoże trawiaste z wilgotnym poszyciem. Borowików natomiast warto szukać pod sosnami i świerkami. Koźlarze preferują lasy liściaste i mieszane – znajdziemy je pod topolami, brzozami i grabami.

Źródło: lasy.gov.pl