Polskie bezpieczeństwo żywnościowe a zmiany klimatu. Rolnictwo czekają ważne zmiany
Globalne ocieplenie jest faktem, a postępujące zmiany klimatyczne można obserwować gołym okiem na całym świecie. Zmiany w środowisku wpływają nie tylko na nasz styl życia, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo żywnościowe. Choć na arenie międzynarodowej podejmowane są działania na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych, to efektów dotychczasowej degradacji środowiska nie da się zlikwidować lub zminimalizować z dnia na dzień - z tego względu rolnictwo musi być gotowe na wielokierunkowe działania adaptacyjne.
O relacji między bezpieczeństwem żywnościowym i potrzebą adaptacji sektora rolnego do nowej rzeczywistości klimatycznej traktuje m.in. raport Zbigniewa Karaczuna i Jerzego Kozyry zatytułowany Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski.
Zmiany klimatu a bezpieczeństwo żywnościowe Polski
Unia Europejska od dłuższego czasu z coraz większą mocą podkreśla potrzebę dążenia w kierunku neutralności klimatycznej - do 2030 roku emisje dwutlenku węgla ze wszystkich państw Wspólnoty mają być zredukowane o 55%, a do 2050 roku - do zera.
Choć rolnictwo jest jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki, to nie sposób nie dostrzec, że ma ono również niemały wpływ na zmiany klimatu. Jak podają autorzy raportu Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski, w ciągu ostatnich 50 lat produkcja rolnicza na świecie zwiększyła się 2,5–3-krotnie, a powierzchnie gruntów ornych wzrosły w tym samym czasie o jedyne 12%. Nie da się zaprzeczyć, że intensyfikacja rolnictwa jest efektem stosowania nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin. Według naukowców od 2007 do 2016 rolnictwo i leśnictwo na całym świecie było odpowiedzialne za emisję 23% gazów cieplarnianych.
Zmiany klimatyczne wpływają na codzienną pracę rolników - zarówno na produkcję żywności, jak i na wytwarzanie i konsumpcję produktów spożywczych. W kolejnych dekadach rolnicy mogą spodziewać się poważnych skutków zmian klimatycznych m.in. w sektorze przetwórstwa rolno-spożywczego, transportu, przechowywania i dystrybucji żywności.
Autorzy opisywanego raportu przedstawili zestawienie ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych i prognozowane przyszłe zmiany, które wpłyną na sposób produkcji żywności:
Pomimo tego, że Unia Europejska podejmuje działania na rzecz zmniejszenia destrukcyjnych efektów ludzkiej działalności na środowisko, nie zmienia to faktu, że rolnicy będą musieli przystosować się do nowej rzeczywistości i nowych wyzwań, jakie stawia przed nimi produkcja żywności.
Jakie działania adaptacyjne powinni podjąć rolnicy?
Według autorów pracy zatytułowanej Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski, działania, które powinny być podjęte na rzecz ratowania bezpieczeństwa żywnościowego to m.in.:
przyjęcie celu neutralności klimatycznej i ochrony klimatu jako strategicznych priorytetów polskiej polityki rolnej;
stworzenie narodowego programu naturalnej retencji wody opadowej i jej zatrzymywania w miejscu, gdzie opada;
włączenie działań mitygacyjnych i adaptacyjnych w rolnictwie do krajowej strategii rozwoju biogospodarki;
wzmocnienie służb wspierających rolnictwo: doradztwa rolniczego, inspekcji ochrony roślin, służb weterynaryjnych;
rozwój badań modelowych i prognostycznych, które określą kierunki zmian czynników produkcji rolnej w Polsce;
wprowadzenie edukacji w zakresie ochrony klimatu w szkołach rolniczych.
Warto podkreślić, że wymienione działania adaptacyjne powinny być wprowadzane w taki sposób, by nie wzmagać emisji dwutlenku węgla i jednocześnie dbać o ochronę bioróżnorodności i zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych.
Zmieniająca się rzeczywistość klimatyczna będzie wymagała dużego wysiłku nie tylko od samych rolników, ale też od przywódców państw - miejmy nadzieję, że dzięki implementacji założeń dokumentów takich jak paryskie porozumienie klimatyczne przyszłość kolejnych pokoleń nie będzie obarczona lękiem o bezpieczeństwo żywnościowe.
Z treścią całego raportu można zapoznać się pod niniejszym linkiem.
Artykuły polecane przez redakcję Rolnik Info:
Ogłoszono siedem propozycji dla rolników w ramach Polskiego Ładu
Agrounia będzie blokować zakłady nawozowe. Akcja rusza 11 października
Nowa ustawa o rolnictwie ekologicznym. Zmiany od początku 2022 roku
Jeżeli chcesz podzielić się informacjami dotyczącymi zdarzenia, które związane są z rolnictwem lub Twoim gospodarstwem, koniecznie napisz do nas na adres [email protected]
Źródło: koalicjaklimatyczna.org, consilium.europa.eu