Poważne problemy na plantacjach ziemniaków. W ten sposób możesz uratować plon
Ziemniak pozostaje kluczowym gatunkiem dla polskiego rolnictwa, ale lipiec 2025 przyniósł falę ostrzeżeń fitosanitarnych. Przy niemal 251 tys. gospodarstw zajmujących się uprawą, każde ognisko infekcji oznacza realne straty. Skąd nagły wzrost zachorowań i jak szybko rozpoznać objawy, zanim choroba rozprzestrzeni się po plantacji?
Ponad ćwierć miliona plantatorów. Jak wygląda uprawa ziemniaka w Polsce?
Z danych Eurostatu wynika, że 25,1% z miliona unijnych gospodarstw ziemniaczanych znajduje się w Polsce – to około 251 tys. rolników. Według najnowszych szacunków areał uprawy ziemniaków wzrósł do ponad 211 tys. ha, przede wszystkim w Wielkopolsce, woj. łódzkim i na Mazowszu. Skala produkcji jest ogromna, a każda choroba bezpośrednio przekłada się na straty finansowe, zwłaszcza przy przeciętnym plonie 28–30 t/ha.
Chorobom sprzyjała w tym roku pogoda. Tegoroczna wiosna była wyjątkowo wilgotna. Między 20 maja a początkiem czerwca wystąpiły intensywne opady, lokalnie przekraczające 100 mm. IMGW prognozował, że lipiec będzie cieplejszy niż zwykle, z opadami w normie lub powyżej – idealne warunki dla rozwoju patogenów. Wilgotne liście i temperatury 18–22°C tworzyły naturalny inkubator dla zarazy ziemniaka i alternariozy.
Najgroźniejsze choroby ziemniaków i metody zwalczania
Jakie choroby atakują ziemniaki? Jest ich kilka — warto je rozróżniać, by po identyfikacji problemu zająć się jego zwalczaniem przy pomocy odpowiednich środków. Są to:
- Zaraza ziemniaka (Phytophthora infestans)
Oliwkowoszare plamy z białym nalotem od spodu liścia. Choroba potrafi zniszczyć uprawę w 48 godzin. Pierwsze ogniska odnotowano już 5 lipca. Zalecane środki: zoksamidy, cyjazofamid oraz preparaty o działaniu układowo-kontaktowym. Zabiegi należy powtarzać co 5–6 dni. - Alternarioza (Alternaria solani i alternata)
Brunatne plamy z koncentrycznym rysunkiem, pojawiają się zwykle po stresie spowodowanym suszą lub intensywnymi opadami. Zalecane substancje czynne: difenokonazol, azoksystrobina. Ważna jest rotacja preparatów. - Czarna nóżka i mokra zgnilizna (Pectobacterium spp.)
Objawia się więdnięciem całych roślin i rozmiękłymi bulwami. Kluczowe są zdrowe sadzeniaki oraz szybkie usuwanie porażonych roślin. - Rizoktonioza (Rhizoctonia solani)
Nekrotyczne pręgi na łodygach, srebrzyste plamy na bulwach. Skuteczne są zaprawy z flutolanilem lub pencykuronem.
Pięć zasad skutecznej ochrony plantacji
Plantacje ziemniaków można ochronić, stosując środki prewencyjne. Wymagają one konsekwentnego podejścia do sprawy, ale przynoszą oczekiwane rezultaty.
- Codzienna lustracja – sprawdzaj dolne partie roślin po rosie; korzystaj z aplikacji PIORiN-Risk.
- Zabiegi prewencyjne – mieszanka miedzi i fosforynów w fazie zwarcia rzędów wzmacnia odporność roślin.
- Wczesne wykoszenie naci – ogranicza rozprzestrzenianie zarodników zarazy.
- Płodozmian minimum 4-letni – oraz podorywka resztek ograniczają rozwój chorób glebowych.
- Odmiany tolerancyjne (np. Gardena, Innovator) – spowalniają rozwój chorób, dając roślinom cenny czas.
Sezon 2025 dopiero się rozpoczął, ale pierwsze symptomy są już widoczne. Czujność i szybka reakcja mogą przesądzić o zdrowiu plonu i opłacalności produkcji.
