Susza

Ziemniaki są jednym z najważniejszych produktów rolnych na świecie. Mają one kluczowe znaczenie dla światowego łańcucha żywnościowego. Tak jak każda inna uprawa, ziemniaki są narażone na negatywne skutki zmian klimatu. W naszym artykule przedstawiamy, jak niektóre aspekty zmiany klimatu mogą wpływać na produkcję ziemniaków, na rolników i konsumentów.

Wskutek potężnych zmian klimatycznych na całym świecie coraz częstszym problemem, który pojawia się w trakcie procesu produkcji żywności, jest susza rolnicza. Na podstawie badań przeprowadzonych we wszystkich 2477 gminach w Polsce wiadomo, że w naszym kraju niedobór wody jest aktualnym problemem. W bieżącym roku susza dotknęła m.in. Pojezierze Południowo- i Zachodniopomorskie, jak i Pojezierze Wielkopolskie. Raportowanie IUNG-BIP obejmuje czas od 21 lipca do 20 września 2021 roku. Susza rolnicza zagrożeniem dla upraw w PolsceDla producentów żywności roślinnej tegoroczny sezon był najeżony wieloma trudnościami wywołanymi gwałtownymi zjawiskami pogodowymi. Wiosenne przymrozki, susza, późniejsze nawalne deszcze z burzami i gradem z pewnością nie wpłynęły pozytywnie na hektary upraw rolnych. Jednym z dotkliwych wyzwań zagrażających współczesnemu rolnictwu jest susza, która z roku na rok coraz częściej występuje w całej Europie. Badania pod kątem ryzyka wystąpienia suszy rolniczej przeprowadził Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Raportowanie stanu gleb we wszystkich gminach w Polsce objęło okres od 21 lipca do 20 września 2021 roku. Jak podaje portal Sadyogrody.pl średnia wartość KBW (tj. Klimatycznego Bilansu Wodnego) wyniosła 25 mm, co jest z pewnością zasługą wyjątkowo deszczowego sierpnia. Warto dodać, że na podstawie wspomnianego wskaźnika ocenia się na danym obszarze zagrożenie suszą.

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Klimatycznym Bilansie Wodnym za okres od 11 maja do 10 lipca 2021 r. stwierdził wystąpienie suszy rolniczej na terenie 15 województw w kraju. - W szóstym okresie raportowania tj. od 11 maja do 10 lipca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, była ujemna, wynosiła -102 mm - powiadomiono.

Rolników zajmujących się produkcją roślinną będą czekać trudne chwile - wszystko to za sprawą suszy, która - według informacji ze strony Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - od wiosny objęła już wszystkie regiony w kraju. Choć w najbliższym czasie możemy spodziewać się lokalnych opadów deszczu, to wysuszona gleba może mieć problem z przyjęciem wody do głębszych warstw.Susza w całej PolsceInstytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa przekazał, iż od maja susza rolnicza objęła już tereny wszystkich województw w Polsce. Mimo to problem najbardziej dał się we znaki rolnikom z województwa łódzkiego, wielkopolskiego, a także warmińsko-mazurskiego. Wedle relacji portalu agropolska.pl, susza utrzymywała się od maja zwłaszcza wśród upraw zbóż jarych. Niepokojące zjawisko odnotowano w 30% gmin w Polsce na 8,5% wszystkich gruntów rolnych.

Uprawa roślin i chów zwierząt wymagają wielkich nakładów finansowych - wśród nich są również opłaty za wodę czy energię elektryczną. Jak podaje portal Sadyogrody.pl, 94,5% przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych w Polsce złożyło wniosek do Wód Polskich o podwyższenie opłat za ścieki i wodę. Utrzymanie obowiązujących cen postuluje tylko 3% przedsiębiorstw, a ich obniżenie - zaledwie 2,5%. Wzrosty opłat tłumaczone są m.in. rosnącymi kosztami pracy, energii, a także nowymi inwestycjami. Wody Polskie nie zawsze godzą się na podwyższanie opłat przez przedsiębiorstwa - dotychczas wydały one bowiem w tej kwestii aż 47% decyzji odmownych w stosunku do podmiotów dostarczających wodę i odprowadzających ścieki. Nieubłagane podwyżki opłat za wodęW ostatnich miesiącach wzrastające koszty życia zauważalne są nie tylko w dużych miastach, ale również w miasteczkach i na wsiach. Marzec 2021 roku otworzył trzyletni okres, w którym Wody Polskie (inaczej Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej) zatwierdzają proponowane przez przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne opłaty za dostawy wody i odprowadzanie nieczystości, które będą obowiązywały przez kolejne trzy lata. Niestety w miażdżącej większości przedsiębiorstwa chcą podwyższyć kwoty opłat - jest to aż 94,5% podmiotów; 3% zadeklarowało chęć pozostawienia opłat na tym samym poziomie, natomiast 2,5% z nich zapowiedziało ich obniżenie. Wieści te mogą oznaczać, że rolnicy będą wydawali dużo więcej pieniędzy na produkcję rolną. Czy zmiany w opłatach za dostarczanie wody mają jednak szansę wpłynąć na płynność finansową gospodarstwa? Wody Polskie, jako regulator cen proponowanych przez przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, mają czuwać nad tym, by kwoty za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków nie były zawyżone. Z tego względu każdy podmiot proponujący ceny otrzymuje decyzję od Wód Polskich - w przypadku złożonych dotychczas wniosków aż 47% uzyskało odpowiedź negatywną, która zmusza przedsiębiorstwa do obniżenia deklarowanych pierwotnie cen.

Rolnicy co roku zmagają się z wieloma problemami, lecz w ostatnich latach nasila się szczególnie jeden z nich - coraz bardziej odczuwalny brak wody. Stwierdzenie to może wydawać się zaskakujące w obliczu nawalnych deszczy i burz, ale naukowcy nie mają tutaj wątpliwości: przez brak odpowiednich zbiorników retencyjnych i infrastruktury wodnej w Polsce może wkrótce pojawić się poważny niedobór wody. Badacze jako przykład wskazują Holandię, która w czasach niekorzystnych zmian klimatycznych zbiera wodę w taki sposób, by nie ucierpiały na tym m.in. uprawy rolnicze. Wody w Polsce coraz mniejŹródeł problemu, jakim jest niedobór wody, należy dopatrywać się w destrukcyjnej działalności człowieka i postępującej degradacji środowiska naturalnego. Jeszcze kilka lat temu, gdy na świecie średnie temperatury powietrza były nieco niższe, zimowe opady atmosferyczne miały szansę skutecznie zasilać wody głębinowe i - przynajmniej częściowo - zapobiegać letnim suszom.Niestety czasy te najprawdopodobniej przeszły do historii. Co więcej, problemu nie rozwiązują gwałtowne burze i nawalne deszcze, które pojawiają się wiosną i latem - wysuszona gleba nie jest w stanie przyjąć tak dużej ilości wody. Jak podkreślają badacze, efektem takiej sytuacji są powodzie i podtopienia, które wcale nie rozwiązują problemu suszy na plantacjach. Naukowcy wskazują, że w Polsce brakuje odpowiednich zbiorników retencyjnych, które mogłyby choć częściowo wspomóc rolników w walce z suszą i jej dramatycznymi skutkami.

Rolnicy z województwa zachodniopomorskiego liczą straty w związku z wystąpieniem suszy i zwracają się o rządową pomoc - powiadomił portal radioszczecin.plJak wynika z danych Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej, obecnie na terenie województwa zachodniopomorskiego występuje największy deficyt wody. W związku z brakiem wody, szkody w rolnictwie mogą okazać się bardzo dotkliwe. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez portal, rolnicy już dziś z powodu braku opadów mają kłopoty i zwracają się o pomoc w uregulowaniu kredytów. Jak się okazuje, rolnicy z terenów dotkniętych suszą już złożyli pismo w sprawie do wojewody zachodniopomorskiego.

Ostatnie gorące dni pokazały, że nawet wcześniejsze opady deszczu nie chronią nas od suszy i poważnych niedoborów wody. Jak podaje portal Agropolska.pl, niektóre gminy w Polsce apelują do mieszkańców o oszczędzanie wody - m.in. poprzez ograniczenie podlewania przydomowej zieleni i zaniechanie mycia samochodów. Prośba ze strony władz gminnych o oszczędzanie wody jest dobitnym dowodem na to, że woda - choć wykorzystywana każdego dnia - jest przywilejem, a nie oczywistością. Prośby gmin o oszczędzanie wodyJeszcze wczesną wiosną w sieci można było przeczytać wstępne przewidywania hydrologiczne dotyczące kolejnych miesięcy - prognozowano wtedy, że letnia susza nie jest zbyt prawdopodobnym scenariuszem. Pogoda płata jednak figle i rządzi się swoimi prawami - wkrótce bowiem się okazało, że susza i tak zawitała do Polski.Warto jednak zaznaczyć, że problemy z niedoborem wody mają nie tylko producenci żywności, ale też niektóre władze gminne, które doszły do momentu, w którym proszą mieszkańców o oszczędzanie zasobów.

Rolnicy w okresie wzrostu roślin chyba najbardziej obawiają się ekstremalnych zjawisk pogodowych, do których mogą należeć zarówno długotrwałe, ulewne deszcze, jak i kompletny brak opadów atmosferycznych. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa przekazał, że w Polsce mamy do czynienia z suszą na terenie siedmiu województw. Rolnicy mają problem z niedoborem wody w województwie mazowieckim, łódzkim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, pomorskim i zachodniopomorskim. Susza krzyżuje plany rolnikówSusza oznacza nie tylko niedobór wody dla roślin w glebie, ale też wyczerpanie jej zasobów w głębszych warstwach ziemi. Susza dodatkowo zwiększa ryzyko niszczycielskich pożarów. Wiosną naukowcy podejrzewali, że susza w Polsce raczej nie wystąpi. Mimo to pogoda znowu zaskoczyła - problem ze znacznym niedoborem wody mają rolnicy już w siedmiu regionach w kraju. Zagrożone są uprawy owoców i zbóż w województwach: mazowieckim, łódzkim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, pomorskim. Warto jednak podkreślić, że szczególnie poważna sytuacja ma miejsce w województwie zachodniopomorskim.