Susza staje się coraz większym problemem. Tak można zwiększyć wilgotność gleby
Na kilku terenach Polski wciąż utrzymuje się susza hydrologiczna. Zmniejszone zasoby wodne oraz brak opadów dają się także we znaki rolnikom. Ci, którzy zajmują się uprawą ziemi, już zapowiadają wyjątkowo trudny sezon. Niestety żadnym sposobem nie można wpłynąć na pogodę, jednakże odpowiednia agrotechnika może nieco poprawić sytuację. Kilka zabiegów może zwiększyć ilość wody glebowej.
Wiosenna susza zapowiada trudny sezon
Stosunkowo łagodna pod względem temperatur zima okazała się problematyczna dla rolników. Brak opadów w okresie zimowym i wczesnowiosennym doprowadził do zmniejszenia zasobów wody w glebie, co zagraża tegorocznym uprawom. Ministerstwo rolnictwa wciąż nie może sobie poradzić ze skutkami zeszłorocznej suszy, a rolnicy wciąż czekają na ponowne uruchomienie aplikacji suszowej. Tymczasem prognozy na najbliższe miesiące wskazują na to, że ten problem może się znowu powtórzyć.
Obszary, na których występują straty w uprawach z powodu braku opadów, są wyznaczane za pomocą Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej, co pozwala określić skalę problemu.
Zgodnie z definicją określoną w ustawie o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września danego roku — klimatycznego bilansu wodnego poniżej określonej wartości dla poszczególnych gatunków lub grup roślin uprawnych oraz kategorii glebowych — podaje SMSR.
Niesprzyjające warunki wymagają od rolników dokładnie przemyślanych działań. Odpowiednia agrotechnika, stosowanie nowoczesnych technologii nawadniania czy zrównoważona urbanizacja mogą pomóc w walce z problemem i ograniczyć straty. Co należy zrobić, aby zwiększyć ilość wody glebowej?
Można wpłynąć na zdolność gleby do zatrzymywania wody
Zasoby wody w glebie znacząco zubożały. Bardzo mała ilość wilgoci w podłożu będzie skutkować ograniczeniem wzrostu roślin ozimych, a także słabym kiełkowaniem i wzrostem roślin jarych, można się więc spodziewać obniżenia plonowania oraz zbiorów gorszej jakości.
Na zdolność podłoża do zatrzymywania wody wpływa wiele czynników, nie tylko jej struktura, na co rolnik nie ma wpływu. Woda z opadów atmosferycznych, którą wykorzystują rośliny w okresie wegetacji, gromadzi się w wolnych przestrzeniach znajdujących się w ziemi, natomiast ich pojemność zależy od zagęszczenia gleby. Niewłaściwe zabiegi agrotechniczne mogą doprowadzić do nadmiernej gęstości, co przełoży się na ograniczenie gromadzenia się wody glebowej. Dlatego tak ważna jest właściwa uprawa, zwłaszcza teraz kiedy rozpoczął się sezon i rolnicy rozpoczęli już pierwsze prace polowe.
Aby nie dopuścić do zbytniego zagęszczenia gleby, dobrze jest podczas wiosennych przejazdów stosować maszyny z szerokim ogumieniem. W ostateczności można również przejść na uprawę bezorkową, jednak w takim wypadku należy przemyśleć następstwa, czyli problem z chwastami i szkodnikami.
Kolejnym ważnym aspektem jest utrzymywanie wyrównanej powierzchni pola. Kiedy wielkość grud glebowych jest za duża, zwiększa się parowanie wody z gleby, a więc jej przesuszanie. Optymalna średnica gruzełków wynosi od 0,5 do 2,5 mm. Ograniczenie start wody jest szczególnie ważne wiosną, kiedy aplikuje się nawozy. Zmniejszona wilgotność może ograniczyć ich rozpuszczanie, a więc rośliny nie będą mogły efektywnie pobierać substancji odżywczych.
O tym należy pamiętać podczas wiosennych prac polowych
Odpowiednie zabiegi agrotechniczne to podstawa, aby zapewnić roślinom odpowiednie warunki do wzrostu i ograniczyć straty cennych zasobów wody w glebie, zwłaszcza w czasie, kiedy prognozy wskazują na dłuższy okres bez opadów atmosferycznych. Podczas wiosennych prac warto również pamiętać o kilku dodatkowych czynnościach, które spowodują zmniejszenie parowania ziemi.
W tym wypadku pomocna może okazać się materia organiczna — związki próchnicze charakteryzują się dużą pojemnością wodną i pomagają dłużej zachowywać wilgoć. Szacunki wskazują, że już 1 procent materii organicznej pomaga zmagazynować 150 m3 wody na obszarze 1 ha.
Jeśli chodzi o przygotowanie do wiosennych siewów, kiedy przewiduje się susze zabiegi takie jak oranie, nawożenie fosforem, potasem czy obornikiem należy wykonać znacznie wcześniej — najlepiej w okresie jesiennym. Podczas suchej wiosny takie działania się ogranicza, dobrze też zrezygnować z używania narzędzi, które doprowadzają do rozpylania gleby i niszczą jej strukturę. Oprócz tego na ziemiach lekkich nadmierne spulchnienie może prowadzić do nadmiernej mineralizacji związków próchnicznych, co ogranicza zatrzymywanie wody glebowej i zwiększa jej straty.
Kiedy prognozy są niekorzystne i na razie nic nie wskazuje na zmianę warunków pogodowych takie czynności to absolutna podstawa.
