Wiatraki zbliżą się nie tylko do domów. To może powodować poważne zmiany w krajobrazie
Nowe przepisy dotyczące lokalizacji farm wiatrowych przewidują istotne zmiany, które wpłyną na otoczenie wielu miejscowości. Zmniejszenie odległości od domów i obszarów chronionych może całkowicie przekształcić krajobraz, szczególnie na terenach wiejskich. Ustawa czeka już tylko na podpis prezydenta. Rząd liczy, że nowelizacja przyspieszy rozwój taniej energii odnawialnej i zwiększy dochody gmin. Część ekspertów i mieszkańców obawia się jednak skutków dla przestrzeni życiowej i środowiska.
Wiatraki bliżej domów i przyrody
Najważniejsza zmiana w ustawie dotyczy zmniejszenia minimalnej odległości turbin wiatrowych od zabudowań mieszkalnych z 700 do 500 metrów. Jak zapewnia resort klimatu, „minimalną odległością od gospodarstw domowych będzie 500 m.”. Zniesiona została także zasada 10H, która wcześniej blokowała wiele inwestycji.
Nowelizacja przewiduje też usunięcie obowiązkowego buforu 500 metrów od obszarów Natura 2000. Choć nadal wymagana będzie szczegółowa ocena oddziaływania na środowisko, niepokój budzi możliwość lokalizowania inwestycji bliżej cennych przyrodniczo terenów. Sam zakaz budowy bezpośrednio na tych obszarach pozostaje jednak w mocy.
Zmiany dla inwestorów i lokalnych planów
Senackie poprawki do projektu znoszą również ograniczenia dotyczące lokalizacji wiatraków w pobliżu dróg krajowych i wojskowych stref lotniczych. W takich przypadkach decyzja o zgodzie będzie należała do odpowiednich organów bezpieczeństwa państwa, a nie będzie automatycznie negatywna.
W ustawie znalazły się też przepisy umożliwiające tzw. repowering – modernizację istniejących turbin wiatrowych w celu zwiększenia ich efektywności. Nowe regulacje wspierają również budowę biogazowni o mocy powyżej 1 MW, ale pod warunkiem ujęcia ich w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Korzyści dla mieszkańców i gmin
Nowe prawo przewiduje utworzenie specjalnego funduszu partycypacyjnego – do 20 tys. zł rocznie – dla gospodarstw domowych znajdujących się w promieniu do 1000 metrów od nowych farm wiatrowych. Środki te mają stanowić rekompensatę za sąsiedztwo inwestycji i trafią bezpośrednio do mieszkańców.
Przedstawiciele rządu podkreślają także szersze korzyści. Ustawa po wejściu w życie przyniesie realne korzyści społeczno-gospodarcze: nowe miejsca pracy, stałe wpływy do budżetu gmin z tytułu podatków od nieruchomości, możliwość korzystania z taniej, zielonej energii dla wszystkich odbiorców energii. Ceny energii dla gospodarstw domowych mają pozostać zamrożone do końca 2025 roku.
Nowelizacja ustawy ma odblokować inwestycje w lądową energetykę wiatrową. Jednak wpływ na otoczenie i życie mieszkańców może być znaczący. Ostateczna równowaga między interesem energetycznym a przestrzennym okaże się dopiero w praktyce – po wdrożeniu przepisów w terenie.
