Zapukają do drzwi rolników na kontrole. Mogą posypać się wysokie kary
Gospodarstwa rolne w Polsce, niezależnie od wielkości, muszą spełniać szereg norm. Od 1 stycznia 2025 r. o jedną więcej, bo do listy dopisano nowy wymóg. Niedostosowanie się do przepisów przełoży się na wysokie kary finansowe, a kontrole już ruszyły.
Nowe wymogi dla wszystkich gospodarstw
Od 1 stycznia 2025 roku wszystkie gospodarstwa rolne w Polsce muszą spełniać surowe wymogi programu azotanowego, dotyczące przechowywania nawozów naturalnych. Mimo wcześniejszych apeli o złagodzenie wymogów dla małych gospodarstw, Ministerstwo Infrastruktury nie wprowadziło odstępstw, co stawia wielu rolników przed poważnymi wyzwaniami finansowymi i organizacyjnymi. Co w praktyce oznacza dla rolników program azotanowy?
Zobacz też: Rolnicy domagają się odszkodowań od rządu, tracą cierpliwość. “Problem wymaga pilnej interwencji”
Coś dziwnego dzieje się z cenami jaj. Rolnicy dłużej nie mogą na to pozwolić W tych produktach znajdzie się mięso "z probówki". Branża mięsna może wkrótce stanąć pod ścianąWysokie kary za nieprzestrzeganie przepisów
Zgodnie z Programem azotanowym, od początku 2025 roku każde gospodarstwo prowadzące hodowlę zwierząt, niezależnie od liczby DJP (dużych jednostek przeliczeniowych), jest zobowiązane do posiadania odpowiednich miejsc do przechowywania nawozów naturalnych. Oznacza to konieczność budowy szczelnych płyt obornikowych oraz zbiorników na gnojowicę i gnojówkę, które zapewnią możliwość magazynowania:
- Obornika: przez co najmniej 5 miesięcy,
- Gnojowicy i gnojówki: przez co najmniej 6 miesięcy.
Program nie przewiduje żadnych odstępstw ani ulg dla mniejszych gospodarstw, co oznacza, że nawet rolnicy posiadający niewielką liczbę zwierząt muszą dostosować się do tych samych standardów co duże przedsiębiorstwa rolne. Niespełnienie wymogów Programu azotanowego skutkuje nałożeniem dotkliwych kar finansowych. Od 1 stycznia 2025 roku obowiązują następujące stawki:
- 2936,53 zł: za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami lub planem nawożenia,
- 4404,80 zł: za przechowywanie nawozów naturalnych niezgodnie z przepisami,
- 734,13 zł: za niewłaściwe prowadzenie dokumentacji realizacji Programu lub jej brak,
- 734,13 zł: za brak planu nawożenia azotem.
W porównaniu z poprzednim rokiem kary te wzrosły o kilkaset złotych, co dodatkowo obciąża budżety rolników.
Apele o wsparcie dla małych gospodarstw
Już w kwietniu 2024 roku Zarząd Lubelskiej Izby Rolniczej, w odpowiedzi na liczne prośby rolników, zwrócił się do Krajowej Rady Izb Rolniczych z wnioskiem o podjęcie działań mających na celu zniesienie obowiązku posiadania płyt obornikowych dla gospodarstw poniżej 20 DJP. Argumentowano, że koszty budowy takich instalacji są nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do skali produkcji w małych gospodarstwach, co może prowadzić do ich upadku.
W odpowiedzi na te apele, wiceminister rolnictwa Michał Kołodziejczak w czerwcu 2024 roku skierował pismo do Ministerstwa Infrastruktury z prośbą o przedłużenie terminu dostosowania się małych gospodarstw do wymogów Programu azotanowego o 3 lata. Niestety, do dziś nie wprowadzono żadnych zmian w przepisach dla tych gospodarstw, a jedynie przedłużono termin dla tych, które ucierpiały w wyniku powodzi.
Konsekwencje dla rolników
Brak dostosowania przepisów do realiów małych gospodarstw rodzi poważne konsekwencje. Wielu rolników stoi przed dylematem: zainwestować znaczne środki w budowę wymaganych instalacji czy zrezygnować z hodowli zwierząt. Dla wielu z nich, zwłaszcza tych prowadzących rodzinne gospodarstwa z niewielką liczbą zwierząt, koszty te są nie do udźwignięcia. Istnieje realne ryzyko, że część małych gospodarstw zniknie z rynku, co wpłynie nie tylko na lokalne społeczności, ale także na różnorodność i jakość produkcji rolnej w kraju.
Wprowadzenie jednolitych wymogów Programu azotanowego dla wszystkich gospodarstw, bez względu na ich wielkość, stawia małych rolników w trudnej sytuacji. Wysokie koszty dostosowania się do nowych przepisów oraz surowe kary za ich nieprzestrzeganie mogą prowadzić do likwidacji wielu rodzinnych gospodarstw. Niezbędne jest podjęcie działań mających na celu wsparcie tych rolników, aby zapewnić im możliwość kontynuowania działalności w zgodzie z obowiązującymi normami, bez narażania ich na bankructwo.
