Mróz zaskoczył polskich rolników. Wiadomo, jakie temperatury wytrzymają zboża i rzepak
Stale wahająca się i nieprzewidywalna pogoda tej zimy nie sprzyja efektywnemu rozwojowi roślin na uprawach, w odpowiednim naturalnym tempie. Luty zaskoczył stosunkowo dużymi mrozami, które mogą niekorzystanie wpłynąć na stan zboża i rzepaku. Jakie temperatury będą w stanie wytrzymać? Nie tylko graniczne wartości na termometrze są w tym przypadku znaczące.
Temperatury wciąż się wahają - ale idą kolejne mrozy
Wahanie temperatur w ostatnich dwóch tygodniach jest dosyć znaczne. Kilkanaście dni temu w ciągu dnia, w większości kraju panowały warunki niemalże wiosenne, a wskazania termometrów w wielu miejscach kraju przekraczały dwucyfrowe temperatury na plusie. Wciąż jednak mamy zimę, chociaż niezwykle ciepłą, to naturalne jest, że zdarzają się mrozy.
Mimo tego, że w ciągu dnia jest nieco cieplej i słupki rtęci wskazują około 5 C, to w nocy spadki wartości temperatury sięgają prawie 10 stopni C. na minusie. W tym tygodniu w niektórych regionach spodziewane są podobne mrozy. Jak mogą wpłynąć na kondycję zbóż ozimych oraz rzepaku?
Brak śniegu stanowi problem w kontekście marznących roślin
Oziminy mogą wytrzymywać większe mrozy, gdy są pokryte śniegiem — taka warstwa stanowi dodatkową izolację i w pewnym stopniu zabezpiecza przed działaniem niskich temperatur. W Polsce obecnie tolerancja ozimin jest niższa, ze względu na brak opadów śniegu.
W przypadku rzepaku ozimego może on przetrwać temperatury sięgające nawet -25°C, jeśli jest osłonięty grubszą warstwą śniegu. W przypadku kiedy fragmenty roślin są odsłonięte, a wiatr jest silny, graniczna temperatura spada do około -20°C. Kluczowe jest jednak określenie, ile rzepak może wytrzymać bez pokrywy śnieżnej.
Przyjmuje się, że w dobrej kondycji rośliny, może wytrzymać do -18°C. Jeśli dodatkowo występuje silny, wysuszający wiatr, mróz może zaszkodzić już przy temperaturze -10 do -12°C. Warto pamiętać, że przy wietrze temperatura odczuwalna jest niższa, natomiast w takich warunkach większym zagrożeniem niż sama temperatura jest proces wysmalania, czyli upraszczając, właśnie wysuszania przez wiatr. Istotnym czynnikiem jest także suma temperatur – jeśli w ciągu czterech kolejnych dni, dodana do siebie wartość ujemnych temperatur przekroczy -70°C, ryzyko uszkodzeń rzepaku znacznie wzrasta.
Jak wygląda sytuacja ze zbożami? Te są w stanie wytrzymać nieco inne temperatury. Co oprócz mrozoodporności może wpłynąć na kondycję rośliny?
Zobacz też: Oto co rolnik może odliczyć od VAT. To nie tylko zakup maszyn i sprzętu
Nie tylko temperatura ma wpływ na przetrwanie uprawy
Żyto jest „przedstawicielem” zbóż ozimych, które wytrzymują najwyższe temperatury. może wytrzymać nawet do - 35 ºC, jeśli tylko jest okryte śniegiem. Pszenica oraz pszenżyto pod taką okrywą mogą dać sobie radę nawet przy - 25 ºC, a jęczmień do - 20 ºC. Obecnie warto trochę zaniżyć szacowane wartości, około o minus 10 C., ze względu na wspomniany brak pokrywy śnieżnej. Dodatkowo wartości będą jeszcze niższe, gdy będzie wiał silny wiatr.
Mrozoodporność nie jest jedynym czynnikiem, który wpływa na kondycję upraw. Istotne jest, w jakiej fazie mróz będzie działać na roślinę. Im wyższe stadia rozwojowe, tym niższy będzie próg wymarznięcia. Gdyby takie temperatury pojawiły się np. pod koniec marca, a wegetacja zostałaby wznowiona znacznie wcześniej, to tolerancja rośliny na tak niskie temperatury znowu się pomniejszy. Różnice będą zauważalne między plantacjami dobrze odżywionymi a tymi, które otrzymały mniej substancji pomocniczych. Oczywiście znaczenie ma także odmiana i gatunek.
Biorąc pod uwagę obecną sytuację pogodową i fazy rozwojowe na plantacjach, nie powinno już dojść do wymarzania. Prognozowane temperatury nie są bardzo niepokojące, natomiast warto obserwować, czy nie pojawia się silny wiatr, który może znacząco zmienić warunki.
