Polacy uwielbiają się nim zajadać. Ten owoc trafił na sam szczyt listy najbardziej skażonych
Tradycyjnie, jak co roku amerykańska organizacja pozarządowa Environmental Working Group opublikowała ranking najbardziej i najmniej zanieczyszczonych pestycydami warzyw i owoców. Niestety, na samym szczycie listy znalazł się owoc, którym zajadamy się na potęgę, szczególnie że trwa na niego sezon. Warto orientować się, skąd pochodzi żywność, którą zamierzamy spożytkować. Nawet pozornie zdrowe wybory mogą okazać się zdradliwe.
"Brudna dwunastka" - lista najbardziej skażonych pestycydami owoców i warzyw
W 2025 roku, tak jak w poprzednich latach, w rankingu pojawiły się warzywa i owoce, które zawierają szczególnie wysokie poziomy pozostałości chemicznych substancji. Warto znać wyniki raportu, ponieważ pestycydy mogą mieć szkodliwy wpływ na nasze zdrowie.
Pestycydy to substancje chemiczne stosowane w rolnictwie głównie w celu ochrony roślin przed szkodnikami, chorobami oraz chwastami. Mają one na celu poprawę jakości upraw, i zbiorów, jednak ich obecność na owocach i warzywach może prowadzić do poważnych zagrożeń zdrowotnych, szczególnie hormonalnych, czy nawet nowotworowych.
Dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby starsze są grupami szczególnie narażonymi na negatywne skutki spożywania takich produktów. Na szczycie tegorocznego rankingu niestety znalazły się owoce uwielbiane przez znaczną większość społeczeństwa.
Pożar obory w mazowieckim. Spłonęła duża część krów. Rolnik stracił niemal cały dorobek Nigdy nie rób tego podczas zbierania jagód. GIS ostrzega, konsekwencje mogą być opłakanePestycydy w warzywach i owocach - problem nasila się
Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, w latach 2016-2017 odnotowano prawie 900 przypadków zatrucia z powodu stosowania środków chemicznej ochrony roślin, z czego 530 osób wymagało hospitalizacji.
Warto wiedzieć, że substancje aktywne pestycydów zazwyczaj nie pozostają w miejscu, w którym zostały zastosowane. Mogą one przenikać również do gleby i wód gruntowych, unosić się w powietrzu lub być przenoszone przez wiatr, nawet setki kilometrów od miejsca użycia. Naukowcy ostrzegają szczególnie przed efektem tzw. koktajlu pestycydów.
Nie ma żadnych prawnych wytycznych, jeśli chodzi o tzw. „koktajle pestycydowe”, ponieważ badania toksykologiczne obejmują pojedyncze substancje. Z prawnego punktu widzenia produkt może mieć nawet 20 różnych pozostałości pestycydów. Ale jeśli żadna substancja nie przekracza normy, nie ma podstaw, żeby wycofać go ze sprzedaży – tłumaczy Artur Miszczak, doktor nauk rolniczych z Instytutu Ogrodnictwa PIB w Skierniewicach i kolejny ze współautorów Atlasu Pestycydów.
W tegorocznym zestawieniu produktów najbardziej skażonych pestycydami znalazły się m.in. szpinak, nektarynki czy jabłka. Miejsce na podium może zasmucić wielu wielbicieli owoców.
"Brudna dwunastka 2025" - na prowadzeniu uwielbiany owoc
Oto tzw. brudna dwunastka w 2025 roku, czyli owoce i warzywa z największą zawartością pestycydów, według Environmental Working Group, w kolejności od najbardziej skażonych, do tych, które zawierają najmniej potencjalnie groźnych substancji:
- truskawki;
- szpinak;
- jarmuż i kapusta liściasta;
- nektarynki;
- jabłka;
- winogrona;
- brzoskwinie;
- wiśnie;
- gruszki;
- jagody;
- papryczki chili;
- zielona fasola.
Jak podkreślono w raporcie, w przypadku truskawek, które znalazły się na szczycie zestawienia, ponad 90 proc. badanych próbek zawierało pozostałości co najmniej dwóch różnych pestycydów. Decydującym czynnikiem jest fakt, że truskawki mają cienką skórkę, która nie chroni ich przed wchłanianiem chemikaliów. Oprócz tego, ze względu na ich podatność na szkodniki, plantatorzy bardzo często decydują się na zastosowanie różnych środków ochrony roślin. Niestety nawet dokładne mycie owoców nie usunie wszystkich pozostałości pestycydów, bo mogą one wnikać do wnętrza owocu.
Jeszcze w ubiegłym roku Fundacja Pro-Test przeprowadziła badania na lokalnych bazarach — sprawdzano obecność groźnych pestycydów w truskawkach dostępnych do kupienia na stoiskach.
Truskawki, które kupiono na warszawskim bazarku oraz z samochodu od rolnika, trafiły do akredytowanego laboratorium, w którym sprawdzono, czy owoce zawierają pestycydy.
Truskawki zakupione na potrzeby badania na warszawskim bazarku zawierały sześć różnych toksycznych substancji. W owocach wykryto pozostałości: azoksystrobiny, boskalidu, difenokonazolu, kaptanu, piraklostrobiny i pirymetanilu. Niewiele mniej, bo pięć różnych szkodliwych związków, laboratorium wykryło w owocach kupionych od rolnika, który blisko centrum Warszawy prowadzi sprzedaż z własnego samochodu. W jego truskawkach znalazły się pozostałości boskalidu, fludioksonilu, kaptanu, piraklostrobiny i pirymetanilu.
Przedstawiciele Fundacji przyznali, że wykryte ilości pestycydów we wszystkich badanych truskawkach nie przekraczały dopuszczalnych unijnych norm, jednak duża liczba różnych związków, które mogą zareagować ze sobą w nieoczekiwany sposób, powinna budzić niepokój.
Warto wybierać produkty lokalne bezpośrednio od rolników lub na targach. Pomocne mogą okazać się także certyfikaty ekologiczne – owoce z oznaczeniem zielonego listka UE, są uprawiane bez chemicznych pestycydów. Przed spożyciem zawsze dokładnie myjmy owoce i warzywa.
