Surowe kary za uprawę tych roślin w ogrodzie. Są w Polsce zakazane
Ogrodnictwo ma wiele zalet, o czym chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Uprawa roślin daje nie tylko satysfakcję, ale podnosi komfort życia, relaksuje, a odpowiednio zaprojektowany ogród może nawet zwiększyć wartość działki. Trzeba jednak pamiętać, że niektóre rośliny pod żadnym pozerem nie powinny się tam znaleźć, gdyż zabrania tego prawo.
Zakaz uprawy roślin w Polsce wynika z prawa krajowego i restrykcji unijnych
Zakazy uprawy niektórych gatunków wynikają nie tylko z prawa krajowego, ale również regulacji międzynarodowych, których Polska zobowiązała się przestrzegać. Listy zabronionych roślin obejmują najczęściej te uprawiane na skalę przemysłową, głównie modyfikowanych genetycznie zbóż, czy kukurydzy. Ale funkcjonuje również wykaz gatunków inwazyjnych, do którego systematycznie dodawane są nowe pozycje. Wśród nich można znaleźć różnego rodzaju kwiaty, krzewy, pnącza, a nawet rośliny powszechnie uznawane za chwasty.
Posiadanie i uprawa któregoś z gatunków inwazyjnych na własnej posesji, nawet w niewielkiej ilości grozi surowymi grzywnami. Ponadto obowiązuje również zakaz wprowadzania takich roślin do obrotu, nie można ich kupować ani sprzedawać. Ich lista niedługo znowu się powiększy — trwają przygotowania do wdrożenia nowych przepisów unijnych w tym zakresie. Z niektórymi uprawami w ogrodzie trzeba będzie się pożegnać, aby uniknąć przykrych konsekwencji finansowych.
ZOBACZ TEŻ: W takim przypadku rolnik może zapomnieć o odszkodowaniu. Wielu będzie niepocieszonych
Tych gatunków nie wolno sadzić ani uprawiać w Polsce
Inwazyjne gatunki obce, czyli IGO to jednak nie tylko rośliny, zalicza się do nich również zwierzęta, patogeny oraz inne organizmy, które nie są rodzime dla ekosystemów i mogą być zagrożeniem dla środowiska, gospodarki, lub mieć negatywne oddziaływanie na zdrowie człowieka.
Warto wiedzieć, że przepisy obejmują szczególnym nadzorem gatunki inwazyjne, trujące lub zagrażające rodzimym ekosystemom — ich uprawa może prowadzić do degradacji środowiska, np. poprzez wypieranie roślin występujących naturalnie na danym terenie, czy niszczenie siedlisk. Z tego powodu ich sadzenie, rozmnażanie, sprzedaż, a nawet przechowywanie są prawnie zabronione.
Problem IGO stale narasta, głównie z powodu rozwoju globalnego handlu, transportu i turystyki, co może ułatwiać wprowadzanie i rozprzestrzenianie się gatunków obcych w środowisku. Jeżeli dla danego gatunku nowe środowisko jest wystarczająco podobne do rodzimego, gatunek ten może przetrwać i rozmnażać się […] Oprócz nieświadomego transportu gatunków obcych przez osoby podróżujące często turyści przywożą “pamiątki” — w formie egzotycznych roślin i zwierząt, lub świeże owoce i warzywa wraz z mikroorganizmami i owadami […] Zajęcie się tym problemem jest sprawą pilną, nie tylko ze względu na rosnące koszty, ale również ze względu na często nieodwracalny wpływ na środowisko — informuje Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
Te kwestie reguluje m.in. unijne Rozporządzenie nr 1143/2014 dotyczące zwalczania gatunków inwazyjnych, a także odpowiednie przepisy krajowe. Lista zakazanych roślin jest obszerna, dlatego warto znać przynajmniej jej podstawowe pozycje, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.
Lista zakazanych gatunków
Stworzenie pięknego ogrodu nie powinno wiązać się z ryzykiem prawnym czy ekologicznym. Kluczem jest świadomy wybór roślin i ostrożność przy zakupach. Nawet najładniej wyglądająca roślina może w rzeczywistości stanowić zagrożenie — zarówno dla ludzi, jak i dla przyrody. Trzeba też pamiętać, że na liście gatunków inwazyjnych znajdują się rośliny dzikie lub powszechnie uważane za chwasty, a więc jeśli pojawią się na naszej działce, koniecznie trzeba je usunąć, w przeciwnym razie narazimy się na kary finansowe.
Oto kilka wybranych gatunków, które są w Polsce zabronione:
Barszcz Sosnowskiego
To jeden z najbardziej niebezpiecznych gatunków występujących w Polsce. Choć jego wygląd może zachwycać, to kontakt z jego sokiem pod wpływem słońca może prowadzić do poważnych oparzeń skóry i konieczności leczenia szpitalnego. Barszcz Sosnowskiego znajduje się na liście roślin inwazyjnych, których uprawa jest w Polsce zakazana. Zaniedbanie obowiązku usunięcia tej rośliny może skutkować mandatem sięgającym kilku tysięcy złotych.
Ten wyjątkowo ekspansywny gatunek potrafi uszkodzić betonowe konstrukcje, asfalt, a nawet fundamenty domów. Jego obecność wiąże się z ogromnymi kosztami i ryzykiem dla nieruchomości. W Polsce rdestowiec jest objęty obowiązkiem zwalczania, a nawet przypadkowe jego rozmnożenie – np. przez niewłaściwe składowanie roślinnych odpadów – może zostać uznane za wykroczenie. Posiadacze działek, na których występuje ta roślina, powinni jak najszybciej ją usunąć, by uniknąć sankcji.
Nawłoć kanadyjska i późna
Odmiany nawłoci kanadyjskiej i późnej zostały uznane za inwazyjne – ich uprawa może prowadzić do nałożenia mandatu, szczególnie jeśli zaczną rozprzestrzeniać się poza teren posesji. Gminy coraz częściej organizują działania mające na celu ich eliminację, a właściciele gruntów zobowiązani są do współpracy. UWAGA: nie mylić z nawłocią pospolitą, to gatunek naturalnie występujący w Polsce – nie podlega zakazom.
Zgodnie z najnowszymi restrykcjami unijnymi lista gatunków inwazyjnych wkrótce się powiększy. Od 2 sierpnia 2027 roku zakazana będzie uprawa dławisza okrągłolistnego. To pochodzące z Azji pnącze, które dobrze czuje się w warunkach europejskich i szybko się rozrasta.
Mandat za posiadanie zakazanych gatunków może nałożyć straż miejska, policja, urząd gminy lub inspektorat ochrony środowiska. Najczęściej kara wynika z braku reakcji na wcześniejsze ostrzeżenia lub niezastosowanie się do nakazów usunięcia rośliny. Wysokość mandatu zależy od skali problemu i postawy właściciela – może wynosić nawet kilka tysięcy złotych, a dodatkowo obejmować koszty usunięcia rośliny przez specjalistyczną firmę. Aby tego uniknąć, należy śledzić aktualizowaną listę gatunków zakazanych dostępną na stronach urzędowych oraz w razie wątpliwości konsultować się z lokalnymi jednostkami ochrony środowiska.
