Chcą tego od KRUS już po 5 latach składek. Rolnicy się ucieszą, sprawiedliwości stanie się zadość

KRUS ubezpiecza rolników

KRUS, czyli Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, to instytucja, która od ponad trzech dekad stanowi podstawę systemu zabezpieczenia społecznego na polskiej wsi. Choć dla mieszkańców miast może być mało znana, w środowiskach wiejskich pełni kluczową rolę w życiu zawodowym i prywatnym rolników.

KRUS został utworzony w 1991 roku na mocy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20 grudnia 1990 r. Od tamtej pory jest odpowiednikiem ZUS-u, jednak przeznaczonym wyłącznie dla osób prowadzących działalność rolniczą. System ten obejmuje nie tylko ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ale również chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne. KRUS odpowiada za wypłatę emerytur i rent rolniczych, świadczeń chorobowych i zasiłków, a także prowadzi działania prewencyjne w zakresie poprawy bezpieczeństwa pracy w rolnictwie.

Aby móc korzystać z ubezpieczenia w KRUS, trzeba spełnić określone kryteria.  Ubezpieczeniu podlegają głównie rolnicy, ich domownicy oraz osoby wykonujące pracę w gospodarstwach rolnych. Warunki, które trzeba spełnić, to m.in.:

• posiadanie gospodarstwa rolnego o powierzchni co najmniej 1 hektara przeliczeniowego użytków rolnych,
• osobiste prowadzenie działalności rolniczej,
• niepodleganie innemu obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu (np. w ZUS),
• nieprowadzenie działalności gospodarczej lub prowadzi ją w bardzo ograniczonym zakresie (np. przy dochodach rocznych poniżej określonego limitu).

Choć KRUS jest instytucją działającą analogicznie do ZUS, to jest jednak jedna rzecz, która różni je od siebie. Teraz proponowane są zmiany, które mają wreszcie zaprowadzić sprawiedliwość.

Tak wypłacane są emerytury z KRUS

System emerytalny KRUS funkcjonuje na odmiennych zasadach niż powszechny system ZUS. Jego celem jest zapewnienie świadczeń emerytalnych dla osób prowadzących działalność rolniczą. Aby móc otrzymać emeryturę z KRUS, rolnik musi spełnić dwa główne warunki: osiągnąć wiek emerytalny oraz wykazać odpowiedni staż ubezpieczeniowy.

Wiek emerytalny w KRUS jest taki sam, jak w systemie powszechnym. Kobiety przechodzą na emeryturę w wieku 60 lat, a mężczyźni w wieku 65 lat. Jednak sam wiek to nie wszystko, bowiem aby uzyskać prawo do świadczenia, konieczne jest opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe przez minimum 25 lat.

Składki na KRUS opłaca się kwartalnie, a ich wysokość uzależniona jest od wielkości gospodarstwa rolnego. Im większy areał, tym wyższa składka. Stawki prezentują się następująco:

• gospodarstwa do 50 ha — 741 zł na kwartał,
• powyżej 50 do 100 ha — 1350 zł,
• powyżej 100 do 150 ha — 1959 zł,
• powyżej 150 do 300 ha — 2568 zł,
• powyżej 300 ha — 3177 zł.

Wysokość składki ustalana jest w odniesieniu do aktualnej podstawowej emerytury KRUS, która może być modyfikowana w zależności od wskaźników ekonomicznych.

Warto również pamiętać, że do 2022 roku KRUS wypłacał świadczenia osobom, które całkowicie zaprzestały prowadzenia działalności rolniczej, a więc przekazały lub zbyły gospodarstwo. To jeden z istotnych warunków, który trzeba było spełnić, aby uzyskać pełne świadczenie emerytalne. Został on jednak zniesiony i również rolnik pracujący na emeryturze może liczyć na pełne świadczenie.

Teraz rolnicy chcą pójść o krok dalej. Do rozwiązania został jeszcze jeden problem, który sprawia, że świadczenia emerytalne z KRUS i ZUS tak bardzo się różnią. Do Krajowej Rady Izb Rolniczych trafił kluczowy wniosek.

Zobacz: Do 31 lipca i ani dnia dłużej. Rolnicy muszą pamiętać o tej opłacie

Zmiany w świadczeniach z KRUS, rolnicy się ucieszą

Od lat w środowiskach rolniczych toczy się dyskusja na temat zasadności obowiązującego systemu emerytalnego w KRUS. W opinii wielu rolników obecny model nie oddaje rzeczywistego wkładu pracy i nie zapewnia wystarczającej sprawiedliwości w naliczaniu świadczeń. Problem ten ponownie został nagłośniony przez Pomorską Izbę Rolniczą, która postuluje zmiany w sposobie przyznawania emerytur rolniczych.

W dniu 18 lipca 2025 roku PIR skierowała formalny wniosek do przewodniczącego Krajowej Rady Izb Rolniczych, Wiktora Szmulewicza, wzywając do ponownego przeanalizowania zasad funkcjonowania systemu KRUS. Wśród kilku zaproponowanych zmian znalazł się również postulat modyfikacji zasad naliczania emerytur, który — zdaniem izby — jest kluczowy dla przywrócenia równowagi między systemem rolniczym a powszechnym systemem emerytalnym.

Pomorska Izba Rolnicza proponuje, by zamiast sztywnego wymogu 25-letniego okresu składkowego jako warunku uzyskania emerytury, wprowadzić zasadę stopniowego naliczania świadczeń. Nowy model miałby premiować każdy przepracowany okres pięcioletni w rolnictwie. Zasada wyglądałaby następująco:

• 5 lat — 20 proc. pełnej emerytury,
• 10 lat — 40 proc.,
• 15 lat — 60 proc.,
• 20 lat — 80 proc.,
• 25 lat — 100 proc.

Jak podkreśla PIR:

W systemie ZUS osoby, które przepracowały krócej, otrzymują świadczenia proporcjonalne do składek. Proponowana zmiana przywróciłaby sprawiedliwość systemową także w KRUS.

Obecnie w systemie rolniczym rolnik, który nie opłacał składek przez wymagane 25 lat, w zasadzie traci możliwość uzyskania świadczenia emerytalnego z KRUS, nawet jeśli przez lata wnosił regularne składki. To według Pomorskiej Izby Rolniczej narusza zasadę równości wobec prawa. To może się zmienić i tym samym uspokoić dużą część rolników, którzy odprowadzają składki.