Pojawił się późno, ale pustoszy plony. Tak pozbędziesz się tego szkodnika
Cykl życiowy jednego z najgroźniejszych szkodników upraw w Polsce – omacnicy prosowianki – przechodzi zmiany, które stawiają rolników przed nowymi wyzwaniami. Choć początkowe opóźnienie w rozwoju może sprawiać wrażenie korzystnego zjawiska, rzeczywistość może okazać się bardziej skomplikowana. Jak zwalczyć tego szkodnika?
Jak nieprzewidywalna pogoda coraz mocniej wpływa na rytm upraw i schematy ochrony
Choć sezon wegetacyjny kukurydzy w Polsce od lat wydaje się zbliżony, to 2025 rok rzuca rolnikom nowe wyzwania. Wahania temperatur, opóźniona wegetacja i anomalie pogodowe sprawiają, że sprawdzone wcześniej strategie zwalczania szkodników mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Najbardziej odczuwalne zmiany dotyczą obecnie omacnicy prosowianki, ciepłolubnego motyla, który co roku potrafi siać spustoszenie na polach uprawnych.
W ostatnich tygodniach rolnicy zauważyli opóźniony start sezonu – wpływ miały na to m.in. chłodne warunki w maju i na początku czerwca. Teoretycznie mniejsza aktywność szkodnika powinna cieszyć, jednak w praktyce oznacza to konieczność zmiany całej strategii ochrony plantacji. Eksperci podkreślają, że nie da się już działać „na pamięć”.
Dlaczego precyzyjny monitoring roślin staje się obowiązkiem każdego producenta kukurydzy
Kiedy stare kalendarze zawodzą, jedynym sposobem na skuteczną ochronę kukurydzy przed szkodnikiem staje się regularna obserwacja i zaawansowany monitoring biologiczny. Jak podkreśla prof. Paweł Bereś z Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu, to właśnie zmieniający się klimat wymusił odejście od sztywnych schematów i zwrócenie się ku bardziej elastycznym, dostosowanym do konkretnego sezonu działaniom.
Od 2024 roku, dzięki wsparciu MRiRW, realizujemy zadanie: ‘Aktualizacja zasięgu występowania oraz ocena różnych metod monitoringu omacnicy prosowianki i stonki kukurydzianej dla potrzeb precyzyjnego ich zwalczania’. […] Codzienne kontrole pułapek i roślin pozwalają bardzo dokładnie określić optymalny termin zwalczania szkodnika w zmieniających się warunkach pogodowych – zaznaczył prof. Bereś w rozmowie z Farmer.pl.
Z danych uzyskanych w dwóch województwach – Podkarpackim oraz Warmińsko-Mazurskim – wynika jasno, że omacnica reaguje natychmiastowo na każdy kaprys pogody. Różnice w terminach wylotu motyli między 2024 a 2025 rokiem sięgają ponad dwóch tygodni, co stanowi istotny sygnał dla producentów.
Kiedy wykonać zabieg i jakie środki sprawdzą się w sezonie 2025 – rekomendacje eksperta
Kiedy rolnicy powinni rozpocząć zabiegi ochronne i jakie środki będą najskuteczniejsze w 2025 roku? Według danych przedstawionych przez prof. Beresia, pierwsze motyle zaobserwowano znacznie później niż w ubiegłym roku. Dla przykładu:
- w Rzeszowie pierwszy osobnik pojawił się dopiero 13 czerwca 2025 (rok wcześniej: 24 maja),
- w Iławie – 21 czerwca 2025 (rok wcześniej: 2 czerwca).
Tak wyraźne przesunięcia pokazują, że tradycyjne terminy zabiegów nie mają już zastosowania. Zamiast tego należy na bieżąco analizować sytuację, korzystając z pułapek świetlnych i codziennego monitoringu.
Takie różnice pokazują, że bez dokładnego monitoringu szkodnika za pomocą skutecznych metod nie da się dokładnie stwierdzić optymalnego terminu zwalczania. […] Termin musi być bardzo precyzyjny, gdy zwalcza się młode gąsienice biologicznie (np. Bacillus thuringiensis) lub chemicznie (zarejestrowane insektycydy), bo część środków na roślinie działa tylko powierzchniowo, a na szkodnika – kontaktowo” – powiedział prof. Bereś dla Farmer.pl.
Z prognoz wynika, że optymalny czas na zastosowanie środków ochrony przypadać będzie na drugą dekadę lipca, jednak wszystko zależy od dalszego przebiegu pogody. Niż genueński i prognozowane burze z intensywnymi opadami mogą ponownie wpłynąć na aktywność szkodnika. Jedno jest pewne – kto w tym sezonie nie monitoruje regularnie swoich pól, może stracić plon i pieniądze.
Sezon 2025 pokazuje, że omacnica prosowianka nadal pozostaje poważnym zagrożeniem, ale jej rozwój nie jest już tak łatwy do przewidzenia. Tylko zaawansowany monitoring, znajomość dynamiki owada oraz precyzyjne działania mogą uchronić rolników przed stratami. Stała obserwacja to dziś nie wybór – to konieczność.
