Zakazana piękność w ogrodzie. Nie wypłacisz się, jeśli zasadzisz. Kara sięga miliona złotych

UE ostrzega właścicieli działek

Właściciele przydomowych ogrodów, altanek i działek ROD od lat korzystają z gotowych rozwiązań estetycznych. Pnącza do obsadzania pergoli, ozdobne krzewy wodne do oczek, bujne trawy dekoracyjne – te elementy stały się standardem w krajobrazie działek. Ale właśnie one zaczynają być problemem.

Niektóre z tych roślin — choć ładne — rozrastają się w sposób niekontrolowany, wypierając lokalne gatunki i degradując środowisko. Niektóre są niemal niemożliwe do usunięcia, inne rozmnażają się przez ptaki, wiatr lub wodę. W odpowiedzi na ten problem Unia Europejska prowadzi systematyczną aktualizację listy IGO – Inwazyjnych Gatunków Obcych.

Za samą obecność niektórych roślin w ogrodzie mogą już dziś grozić surowe sankcje. A będzie jeszcze ostrzej – bo do listy właśnie dołącza nowy, groźny gatunek, który wielu Polaków… nadal sadzi.

Uwaga na pnącza, trawy i rośliny wodne. Masz je w ogrodzie? Możesz odpowiadać karnie

Nie wszystkie nielegalne rośliny wyglądają jak barszcz Sosnowskiego. Wręcz przeciwnie — wiele z nich przypomina typowe ozdoby ogrodowe, które znaleźć można niemal w każdej szkółce roślin.

Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, w Polsce i całej Unii Europejskiej zakazana jest uprawa, handel, transport, przechowywanie i rozmnażanie wielu roślin. Część z nich figuruje na unijnej liście IGO, a część została uznana za groźne na poziomie krajowym.

Do najbardziej znanych roślin zakazanych należą:

• barszcz Sosnowskiego i barszcz perski,
• rdestowiec japoński, czeski i sachaliński,
• hiacynt wodny,
• pistia rozetkowa (sałata wodna),
• rozplenica szczecinkowata,
• kabomba karolińska,
• salwinia uciążliwa,
• tulejnik amerykański,
• komarnik wirginijski,
• gymnokoronis dębolistny,
• wężówka japońska,
• wywłócznik brazylijski i różnolistny,
• smokrzyn łojodajny,
• gunera chilijska,
• jadłoszyn baziowaty,
• chmiel japoński,
• opornik łatkowaty,
• lagarosyfon wielki,
• brunatnice (gatunki glonów).

Poza nimi, Polska wskazała również dodatkowe gatunki, które choć nie są jeszcze objęte unijnym zakazem, stanowią istotne zagrożenie dla lokalnej przyrody. To m.in.:

• niecierpek pomarańczowy,
• kolczurka klapowana,
• kolcolist zachodni,
• azolla drobna (karolińska).

Nieświadome posiadanie tych roślin nie chroni przed odpowiedzialnością. To właściciel terenu odpowiada za ich usunięcie, zgłoszenie i niedopuszczenie do dalszego rozprzestrzeniania.

Lista roślin zakazanych się rozrasta

Nowym gatunkiem, który właśnie został wpisany na listę inwazyjnych gatunków obcych w Unii Europejskiej, jest dławisz okrągłolistny (Celastrus orbiculatus) – pnącze pochodzące z Azji Wschodniej. Roślina ta była przez lata popularna w Polsce ze względu na swoją efektowność – szybko się rozrasta, tworzy gęste zielone zasłony, a jesienią zachwyca żółto-czerwonymi owocami.

To właśnie ten potencjał uczynił ją niebezpieczną. Dławisz nie tylko zarasta inne rośliny i odcina je od światła, ale również dosłownie je dusi – oplatając pnie, niszczy drzewa i krzewy. Co więcej, rozmnaża się z łatwością – z nasion roznoszonych przez ptaki, z odrostów korzeniowych, a nawet z przyciętych fragmentów.

Od sierpnia 2027 roku roślina ta będzie całkowicie zakazana we wszystkich krajach UE. Zakaz obejmie:

• uprawę,
• sadzenie,
• sprzedaż,
• przechowywanie,
• transport,
• świadome pozwalanie na jej rozprzestrzenianie.

Za złamanie tych przepisów grozi kara administracyjna do 1 mln zł, a w skrajnych przypadkach – odpowiedzialność karna: od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Ministerstwo Klimatu przypomina, że każdy obywatel ma obowiązek zgłosić występowanie IGO, jeśli zauważy taką roślinę. Nie ma znaczenia, czy została posadzona celowo, czy pojawiła się sama.

Zmiany w prawie unijnym i polskim to nie tylko formalność. Każdy właściciel działki, ogrodu czy terenu zielonego powinien sprawdzić, czy nie posiada rośliny, która z czasem stanie się nielegalna.

Dławisz okrągłolistny już trafił na listę zakazanych – a to dopiero początek. Świadomość gatunków inwazyjnych to dziś nie tylko kwestia ekologii, ale również poważnych konsekwencji prawnych i finansowych.