Tym warzywem Polacy zajadają się na potęgę. Jest na samym szczycie "brudnej dwunastki"

Uwielbiane przez Polaków warzywa i owoce

Pomidory, jabłka, marchewki i ogórki — te produkty królują na polskich stołach. Jak wynika z najnowszych badań przeprowadzonych w 2024 roku, Polacy pozostają wierni tradycyjnym smakom, ale coraz częściej zwracają uwagę również na lokalność pochodzenia żywności.

Według raportu Kantar Polska z listopada 2024 roku najchętniej wybieranym przez Polaków warzywem pozostaje pomidor — sięga po niego aż 90 proc. badanych. Tuż za nim plasują się cebula (88 proc.), marchewka (86 proc.) oraz ogórek (86 proc.). Popularnością cieszą się także papryka, kapusta, buraki i pieczarki. Ziemniaki, choć nie zawsze zaliczane do warzyw w klasyfikacjach dietetycznych, wciąż odgrywają ogromną rolę w codziennej kuchni — są jednym z najczęściej kupowanych i spożywanych produktów.

Co ciekawe, aż 60 proc. Polaków deklaruje, że wiosną sięgało częściej po lokalne warzywa. Prym wiodły tu pomidory, ogórki, marchewki i ziemniaki. To wyraźny sygnał, że konsumenci nie tylko kierują się smakiem, ale i świadomością pochodzenia produktu.

Na liście owocowych ulubieńców od lat bezkonkurencyjne pozostają jabłka. W 2024 roku sięgało po nie aż 86 proc. respondentów. Dalej uplasowały się gruszki (46 proc.), śliwki (31 proc.), maliny i borówki (po 27 proc.). Polskie truskawki i czereśnie, choć bardziej sezonowe, także znalazły się wśród najczęściej wybieranych przez konsumentów.

Choć mówi się, że owoce i warzywa gwarantują zdrowie, to wcale nie jest takie oczywiste. Najnowsze dane wskazują, które z uwielbianych przez Polaków produktów są najbardziej zanieczyszczone.

O promocjach możesz zapomnieć. Sprzedawcy ostrzegają: te owoce kupisz tylko na zamówienie Czytaj dalej Groźna choroba ziemniaków atakuje też pomidory. Zastosuj ten oprysk za 2 zł, a przegonisz zarazę Czytaj dalej

Zagrożenie pestycydami istnieje - takie mogą być ich skutki

Pestycydy to środki ochronne, które chronią plony przed szkodnikami, chorobami i chwastami. Jednak ich pozostałości trafiają na nasze talerze — niosąc zagrożenia zależne od dawki i częstotliwości spożycia. W Polsce i Europie to realny problem, z którym warto się zmierzyć z różnych perspektyw: producentów, konsumentów, zdrowia publicznego i regulacji.

Dane wskazują, że blisko 85 proc. gleb w Polsce zawiera pozostałości pestycydów, często mieszanek kilku substancji czynnych ropie 83 proc. badanych gleb zawiera resztki około 80 różnych pestycydów. Między 1991 a 2021 rokiem zużycie pestycydów w Polsce wzrosło ponad sześciokrotnie. W sadach, np. jabłoni, przekracza 10 kg/ha.

Pozostałości pestycydów wiążą się z wieloma zagrożeniami zdrowotnymi:

• ryzyko nowotworów — jajnika, piersi, mózgu, prostaty;
• zaburzenia neurologiczne — Parkinson, Alzheimer, problemy rozwojowe u dzieci;
• choroby sercowo-naczyniowe;
• obniżenie płodności;
• problemy z układem oddechowym i poznawczym.

Na szczególną ostrożność powinny zwracać dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze — okres prenatalny to czas największej wrażliwości.

Rolnicy stosują pestycydy, by uniknąć strat plonów — szczególnie w wielkopowierzchniowych uprawach. Ograniczenia dawek i karencje mają chronić konsumentów, ale część pasożytów staje się oporna. Polska, choć przestrzega norm, ma przypadki przekroczeń oraz rosnącą konsumencką niecierpliwość co do użycia chemii w rolnictwie. Warto jednak pamiętać, że dieta bogata w owoce i warzywa nadal przynosi więcej korzyści niż ryzyka, ale wymaga świadomego podejścia. Jeśli zależy nam na zdrowiu, warto wybierać świadomie — myć, sprawdzać certyfikaty i wspierać ekologiczne alternatywy.

Tymczasem warto również mieć świadomość w związku z tym, jakie owoce i warzywa są najbardziej zanieczyszczone pestycydami. Niewielu się spodziewało, że uwielbiane przez Polaków warzywo będzie tak wysoko.

Zobacz: Raz w tygodniu podlewaj tuje tym eliksirem. Będą soczyście zielone i zagęszczą się jak nigdy

"Brudna dwunastka" ujawnia prawdę. Te owoce są najbardziej zanieczyszczone

Każdego roku organizacja EWG (Environmental Working Group) publikuje listę tzw. "Dirty Dozen”, czyli dwunastu najczęściej skażonych pestycydami owoców i warzyw. Mimo że analiza dotyczy głównie produktów obecnych na rynku amerykańskim, zestawienie to może być istotne również dla europejskich konsumentów. Wiele z tych produktów uprawia się w podobny sposób także na terenie Unii Europejskiej lub są one bezpośrednio importowane.

Lista opiera się na badaniach powszechnie dostępnych i często spożywanych warzyw i owoców, które — choć postrzegane jako zdrowe i wartościowe — mogą zawierać niepokojąco wysokie poziomy pestycydów. Szczególnie powinny uważać osoby z grup podwyższonego ryzyka — dla nich nawet niewielkie ilości chemicznych pozostałości mogą mieć istotne konsekwencje zdrowotne.

Poniżej przedstawiamy zestawienie produktów roślinnych, które w 2024 roku znalazły się na liście "brudnej dwunastki”:

• truskawki;
• szpinak;
• jarmuż i kapusta liściasta;
• nektarynki;
• jabłka;
• winogrona;
• brzoskwinie;
• wiśnie;
• gruszki;
• jagody;
• papryczki chili;
• zielona fasola.

Szpinak jest uwielbianym przez Polaków warzywem, jednak regularnie trafia na szczyt listy najbardziej skażonych pestycydami produktów — w tym na publikowaną przez EWG "brudną dwunastkę”. Powodów tego jest kilka, a większość z nich wynika z biologii rośliny, sposobu jej uprawy oraz wymagań rynkowych.

Szpinak ma cienkie i miękkie liście, które łatwo ulegają uszkodzeniom — zarówno przez szkodniki, jak i choroby grzybowe czy wirusowe. Ze względu na fakt, że rośnie szybko, jest atrakcyjny dla wielu owadów: mszyc, gąsienic, mączlików. W niektórych krajach szpinak bywa opryskiwany nawet tuż przed zbiorem. Niektóre pestycydy mają krótki okres karencji (czas, jaki musi minąć między opryskiem a zbiorem), ale nie oznacza to, że całkowicie znikają z liści.

Aby unikać problemów związanych z tym, że szpinak jest narażony na duże skażenie pestycydami, warto pamiętać o tym, aby wybierać warzywo ekologiczne, dokładnie myć liście, a także zapewniać sobie zróżnicowaną dietę.